Opinie: ‘Navalny zal nooit de democratische redder van Rusland worden’

De film Navalny kreeg een Oscar voor de beste documentaire. Een goede aanleiding voor een onbevangen commentaar op de ‘redder van Rusland’. Ik was in eerste instantie zeer enthousiast over Aleksej Navalny. De charismatische Moskoviet wist met zijn onderzoeken en demonstraties andersdenkenden in Rusland als nooit tevoren te verenigen.

Ik schreef zelfs een boek over de perikelen rondom de 46-jarige jurist – van zijn vergiftiging tot gevangenname. Terwijl ik schreef bekroop mij echter meer en meer het gevoel dat Navalny geenszins het democratische alternatief voor Rusland kon zijn waartoe westerse politici en media hem unaniem hadden uitgeroepen.

In zijn politiek is Navalny uiterst pragmatisch: “Buitenlandse journalisten vragen steeds weer naar de ‘rechtse mars’, tsja... die mensen (nationalisten) leven hier nu eenmaal. Het zijn er niet weinig en dan moet ik natuurlijk meedoen aan hun manifestaties...” En dat is typisch Navalny. Hij is zelf geen nationalist. Hij wil alleen dat nationalisten hem ondersteunen.

Online aanmelden

Een voorbeeld: Dasha, de dochter van Aleksej, spreekt een uitstekend mondje Amerikaans Engels en was niet te onderscheiden van de andere aanwezigen bij de Oscaruitreiking in Los Angeles. Zwaar opgemaakt in galajurk vertelde ze vrolijk: “Het belangrijkste is mijn vader uit de gevangenis te krijgen.”

Ondanks de enorme draagwijdte van het moment sprak ze met geen woord over de misdadige invasie van Oekraïne. Geen woord over de moord op vreedzame burgers in Boetsja. Geen woord over de vernietiging van Marioepol en de Donbas. Geen woord over andere politieke gevangenen.

Niets over Nikita Uvarov, een 16-jarige Siberische jongen die vijf jaar strafkamp kreeg voor een chat over Minecraft. Niets over Artjom Kamardin, een 32-jarige Moskoviet die door de politie werd verkracht met een halter wegens een gedicht tegen de oorlog.

Nog een voorbeeld: Alexej Gresko, een medewerker die Navalny als coördinator in Jekaterinenburg terzijde stond, was verbouwereerd toen ik vroeg of het wel verstandig was dat alle deelnemers aan een ophanden zijnde demonstratie zich online moesten aanmelden. De gegevens lekten natuurlijk uit en velen die zich hadden geregistreerd, werden opgepakt of raakten hun baan kwijt.

Beulen en sadisten

“We leren van onze fouten,” aldus de medewerker uit de Oeral. Een korte blik op navalny.com bewijst het tegendeel. Net als vroeger kan elke willekeurige Russische puber er zijn gegevens achterlaten om zich in zijn jeugdige naïviteit aan te sluiten bij de ‘baken van hoop voor democratie in Rusland’ (citaat van Hillary Clinton op dezelfde site).

Het is dan waarschijnlijk alleen nog gissen wie het eerst op de stoep staat, de beulen van de FSB, de vechtjassen van de elite-eenheid Rosgvardija of de sadisten van MVD Grom. Gresko zelf zal het niet raken, net als alle andere vooraanstaande stafmedewerkers kon hij – ondanks huisarrest – tijdig naar het buitenland vertrekken.

Dit is typerend voor Aleksej Navalny, zijn familie en zijn staf. Wat er ook gebeurt in Rusland, wat er ook gebeurt in Oekraïne – het laat ze volledig koud. Er is maar één doel: Navalny for president! Alle westerse promotie ten spijt, de democratische redder van Rusland zal Aleksej Navalny nooit worden.

Ardy Beld is vertaler Russisch, freelance journalist en auteur