Opinie: ‘Maak de buurtinitiatieven in Nieuw-West onderdeel van het Masterplan’

De gemeente Amsterdam ontwikkelt een Masterplan voor Nieuw-West. Ze wil de komende twintig jaar investeren in de toekomst van de jongeren, met meer aandacht voor inclusiviteit op de arbeidsmarkt en de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. Wij willen laten zien dat buurtinitiatieven en -organisaties hier al volop aan werken. Hun impact zou echter nog veel groter kunnen zijn als dat ook wordt erkend door de overheid.

Nieuwe derde weg

Burgerinitiatieven en -organisaties nemen verantwoordelijkheid daar waar markt en overheid dat niet kunnen of willen doen, en vervullen steeds meer uitvoerende taken. Zij worden daarom ook wel de ‘nieuwe derde weg’ genoemd. Het Masterplan Nieuw-West heeft die betrokken burgers nodig. Zij zijn bezig een nieuwe relatie met hun leefomgeving te smeden en worden mede-eigenaar van allerlei oplossingen. Ontmoetingsruimtes creëren, jonge talenten stimuleren, zelf het afvalprobleem of het rattenprobleem aanpakken, zelf duurzame energie regelen, regenwater opvangen en het groenbeheer doen, et cetera.

Beleid dat wordt uitgedacht op het stadhuis heeft in de buurt vaak niet de uitwerking zoals het op papier staat. Ook is het moeilijk voor ambtenaren om op afstand de verschillende beleidslijnen op elkaar af te stemmen. Buurt­organisaties vervullen een cruciale rol bij het overbruggen van deze afstand want ze agenderen onderwerpen die niet genoeg op de radar staan en springen in waar het echt ontspoort.

Een goede indicatie van de sociale impact van buurtorganisaties wordt gegeven door de MAEX-index, die de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN als uitgangspunt neemt. De index van de waarde en behoeften van maatschappelijke initiatieven laat ook zien wat de geschatte financiële waarde is van die impact. In Nieuw-West hebben 18 organisaties de uitgebreide MAEX ingevuld. Deze organisaties hadden in 2020 een sociale impact met een geschatte waarde van 4 miljoen euro, waarvan 2 miljoen bijdraagt aan het Masterplan.

Impact op doelstellingen

Het loont dus om buurtorganisaties hun werk te laten doen voor het Masterplan, vooral als het gaat om het maken van een veilige en aantrekkelijke leefomgeving en ruimte voor ontmoeting. 50 procent van de inspanningen van buurtorganisaties draagt bij aan de Masterplandoelstellingen, waarvan de helft op het gebied van leefomgeving. Als het gaat om talentontwikkeling en integratie in de arbeidsmarkt leveren de buurtorganisaties ook een grote bijdrage.

Buurtorganisaties houden zichzelf aardig staande, grotendeels door de steun die zij krijgen van hun leden. Ze overleven dankzij kwaliteiten die commerciële partijen niet hebben. Zo weten ze veel gemotiveerde bewoners te mobiliseren die zich vrijwillig inzetten. Verder zijn de organisaties creatief in het vinden van lokale hulpbronnen, bijvoorbeeld door het recyclen van spullen, crowdfunden, en het inzetten van kennis van buurtgenoten. En ten slotte zijn buurtorganisaties een kei in het werken aan meerdere waarden met één activiteit, zoals bijvoorbeeld een DJ-cursusgroep die tevens straatevenementen doet, of een buurttuin waar bewoners kruiden kunnen kweken, elkaar kunnen ontmoeten en waar kinderen kunnen leren waar hun voedsel vandaan komt.

Een groot probleem is dat buurtorganisaties volgens de wet nog niet als ‘derde weg’ worden gezien maar als private (markt)partij. De gemeente brengt hierdoor te hoge kosten in rekening voor diensten als de verhuur van vastgoed of vergunningen voor evenementen. Om dit op te lossen, worden buurtorganisaties gestimuleerd subsidies aan te vragen. Wij vinden dat het beter is om buurtorganisaties financieel te ontlasten. Een goede kans hiervoor biedt het Masterplanbudget. Buurtorganisaties die bijdragen aan het Masterplan zouden bijvoorbeeld een duurzaamheidsvoucher kunnen krijgen voor een korting op die gemeentelijke diensten.

Donutcoalitie Nieuw-West

Buurtorganisaties zijn als geen ander in staat om sociale oplossingen tegelijkertijd te laten bijdragen aan voor vergroening en andersom. Deze dubbele winst kan alleen geboekt worden als ze in hun eigen kracht staan en minder hoeven te rennen voor subsidies om de marktconforme tarieven van de gemeente te bekostigen.

Omdat buurtorganisaties de lokale omstandigheden goed kennen, stellen we ook voor om, daar waar een buurtplatform actief is, de prioriteiten van het Masterplan aan te scherpen. Onze coalitie van buurtorganisaties, die zichzelf de Donutcoalitie Nieuw-West noemt, stelt voor om die prioriteiten en waarden te rangschikken en roept de gemeente op in de buurtorganisaties te investeren.

De Donutcoalitie Nieuw-West werkt aan duurzame ontwikkeling in de buurt en bestaat uit: Platform Sierpleinbuurt, De Kaskantine, De Groene Kans, The Beach, Stadsboerderij Osdorp, ZeroMica, Cascoland, Stadslandgoed Nieuw-West.
Deze oproep wordt mede ondertekend door: Samenwonen Samenleven, Buurtwerkplaats Noorderho, Pondok