Opinie: ‘Een schooldag tot 18.00 uur geeft kinderen gelijkere kansen’

Er gaat 1 miljard extra naar het verbeteren van de lees- en rekenvaardigheid op basisscholen. Besteed dat geld liever aan de kansengelijkheid van kinderen, stelt Tim Klein Schiphorst. Hij pleit voor een langere schooldag.

Ik ben leerkracht in het basisonderwijs in Amsterdam. Net als velen maak ik me ernstig zorgen over de kansenongelijkheid in de stad en in heel Nederland.

Heel fijn vind ik het dat leerkrachten in Amsterdam een stadsbonus hebben gekregen en uiteraard ben ik nog blijer met de 10 procent loonsverhoging. De 1 miljard euro per jaar extra uit het masterplan basisvaardigheden, waarmee het ministerie van Onderwijs de resultaten voor lezen en rekenen wil verbeteren bij de 500 scholen met leerlingen met de minste kansen, is zeer welkom.

Het college wil experts op het gebied van lezen en rekenen naar deze scholen sturen om zo de achterstanden weg te werken. Daarnaast wil het dat extra wordt ingezet op burgerschap en digitale geletterdheid.

Eerlijk gezegd denk ik dat het masterplan niet gaat werken. De experts, die zijn er niet of ze staan nu al voor de klas en er is al een tekort aan docenten. Bovendien gaat er tijd van de lees- en rekenlessen af als nu ook aandacht moet worden besteed aan digitale vaardigheden. Hetgeen weer leidt tot extra werkdruk bij de leerkrachten.

Volgens onderwijshistoricus Pieter Slaman is de belangrijkste oorzaak voor de afgenomen lees- en rekenvaardigheid dat er minder tijd aan wordt besteed. Het komt dus niet door een gebrek aan expertise bij de leerkrachten. De afgelopen twintig jaar is er namelijk meer tijd gaan zitten in sociale en culturele vorming.

Om ervoor te zorgen dat het niet uitmaakt waar je wieg heeft gestaan om succesvol te kunnen zijn, zullen we iets anders moeten bedenken. Ik pleit voor een verlengde schooldag voor alle leerlingen. Een schooldag die als volgt is ingedeeld: tussen 08.30 uur en 12.30 uur wordt lesgegeven in de basisvaardigheden, zoals lezen, schrijven, rekenen en wereldoriëntatie. Dit gebeurt door de leerkracht zelf, die hier expert in is.

Na de lunch is er tijd voor sport, dans en andere culturele activiteiten, digitale geletterdheid en sociale vaardigheden, mediawijsheid, bankzaken en extra ondersteuning in de basisvaardigheden. Sport en culturele activiteiten kunnen plaatsvinden in samenwerking met lokale aanbieders. De activiteiten duren tot 18.00 uur.

Al in 2008 schreef Malcolm Gladwell dat als je kinderen uit kansarme gezinnen hetzelfde aanbiedt als kinderen uit (kans)rijke gezinnen, ze evenveel kans maken om een universitaire opleiding te voltooien. Dat betekent toegang tot sport en culturele clubjes, tot activiteiten buiten de eigen wijk zoals bijvoorbeeld museumbezoek, tot boeken en waar nodig extra les in de basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen.

Bovenstaande aanpak heeft als bijkomend voordeel dat de werkdruk voor leerkrachten vermindert terwijl het aantal uren besteed aan basisvaardigheden toeneemt. Het is daarmee ook een oplossing voor het lerarentekort.

Een verplichte (en dus gratis) langere schooldag geeft ouders de mogelijkheid om meer te werken, wat in veel gezinnen tot meer inkomen en dus meer kansen leidt. Het probleem van de kinderopvangtoeslagen is direct opgelost en het zal ook de kansengelijkheid tussen mannen en vrouwen vergroten.

Dan de grote vraag: wie gaat dit betalen? Ruim de helft kan betaald worden van de 1 miljard euro uit het masterplan basisvaardigheden en de kinderopvangtoeslag die niet meer nodig is voor kinderen op de basisschool.

De rest kan worden gefinancierd door hogere belastingen te heffen bij de hogere inkomens. Die hebben lagere uitgaven voor kinderopvang en meer inkomen doordat ouders (meestal de moeder) meer kunnen gaan werken.
Tim Klein Schiphorst, Amsterdam