Na de komst van directeur Ruud Sondag verdwenen de extreme rijen op Schiphol als sneeuw voor de zon

Na een beschamende reeks slechte wedstrijden zonder overwinning en een beroerde positie in het eredivisieklassement moest Alfred Schreuder met de staart tussen de benen de Johan Cruijff Arena verlaten. Kop van jut van een team met aanhoudende slechte prestaties. Terecht merkte Tadic bij zijn vertrek op dat Ajax nog steeds precies dezelfde selectie had, dus dat men geen wonderen moest verwachten van dit ontslag van de trainer.

Toch gebeurde iets interessants. Sinds John Heitinga de positie als trainer bij Ajax overnam, boekte de club zes achtereenvolgende overwinningen in eredivisiewedstrijden en scoorde het team ongeveer het dubbele aantal doelpunten als in de zes voorgaande duels. Kennelijk heeft de coach toch een aanzienlijke invloed op de prestaties van de spelers.

Uniek is die situatie niet. Bij een onderzoek naar het effect van meer dan 400 trainerswissels gedurende het voetbalseizoen in de Spaanse, Italiaanse, Engelse en Duitse eredivisie bleek dat de teamprestatie gemiddeld drie tot viermaal verbeterde en dit effect bleef aanwezig tot ongeveer tien wedstrijden na de wissel.

Wellicht is dat dan toch één van de redenen dat voetbalcoaches zo snel ontslagen worden. In Nederland zit een gemiddelde trainer niet langer dan 14 maanden bij dezelfde eredivisieclub op de bank. Frank de Boer is Nederlands recordhouder met 5½ jaar bij Ajax, gevolgd door Phillip Cocu, die het een kleine 5 jaar bij PSV uithield. In Italië zijn de trainerswisselingen nauwelijks bij te houden, soms meerdere keren per seizoen. Zo wisselde Palermo in het seizoen 2015-2016 maar liefst zeven keer van trainer, waarbij zelfs eerder dat jaar ontslagen coaches weer werden teruggehaald. In Engeland houden sommige trainers het juist heel lang uit, zoals Alex Ferguson bijna 27 jaar bij Manchester United of Arsène Wenger met een track record van 22 jaar bij Arsenal.

Ook elders in de maatschappij vegen nieuwe bezems schoon. Zo verdwenen na de komst van Ruud Sondag als nieuwe directeur van Schiphol de extreme rijen als sneeuw voor de zon. Of het nu komt door fris beleid, ontslag van enkele niet zo goed functionerende managers of eindelijk een beetje meer fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden voor werknemers, dan wel dat de nieuwe baas fortuinlijke vruchten plukt van al ingezet beleid van de met pek en veren ontslagen voorganger, is niet helemaal duidelijk. En te hopen valt dat de nieuwe directeur van Philips ook wat betere resultaten boekt dan de vorige die (uiteraard) met een varkensvette bonus werd beloond voor het aan de rand van de afgrond brengen van zijn bedrijf.

Hoe dan ook, dit alles wijst er toch op dat leiderschap wel degelijk effect heeft op de prestatie van het team. Een goede match tussen aanvoerder en organisatie, de juiste toon, aandacht voor medewerkers en positieve invloed op de bedrijfscultuur zijn wellicht allemaal factoren die daaraan bijdragen.

Marcel Levi is voorzitter van de raad van bestuur van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Daarvoor was hij ceo van University College London Hospitals en bestuursvoorzitter van het AMC. Lees al zijn columns hier terug.

Reageren? m.levi@parool.nl.