Multi-etniciteit, dat ben ik

Ja, ik gun Stef Blok beslist een tochtje door Paramaribo, via de hemelse gadogado op Blauwgrond, langs de synagoge, pal naast de moskee, door het land waar Javanen, Creolen, Hindoestanen en Chinezen elkaar voor rotte vis uitmaken, maar ondanks dat Surinamers zijn, die juist behoorlijk vreedzaam samenleven.

Dat Blok de macht van Bouterse en de economische malaise in Suriname wijt aan de meltingpot van verschillende bevolkingsgroepen: voorspelbare onwetendheid.

Waar ik meer van schrok: dat Blok ook sprak over obstakels van een multi-etnische samenleving. Ik moest dit even tot me laten doordringen. Multi-etnisch. Een VVD-minister beweert dus dat mensen niet alleen door cultuurverschillen botsen, maar ook door verschillende huidskleuren, afkomsten.

Over multiculturaliteit kan men twisten, maar wie etniciteit erbij haalt, gaat een stap verder: niet je cultuur, maar je kleur is dan onverenigbaar met een vreedzame samenleving.

Voor het eerst in de lange tijd dat dit debat Nederland beheerst, voel ik me daarom aangesproken. Ik voel een onbehagen dat ik niet eerder heb gevoeld. Als zoon van een Surinaams-Nederlandse moeder en Duits-Nederlandse vader ben ik een product van multi-etniciteit.

Ik heb me altijd vanzelfsprekend een Nederlander gevoeld en word ook zo behandeld. De toekomstige kinderen van mij en mijn geliefde Hongaars-Nederlandse vrouw zullen vier etniciteiten verenigen. Nooit heb ik eraan getwijfeld dat ook zij Nederlanders zullen zijn. Ik voel me hierin gesterkt door mijn eigen ervaringen in het leven.

Jazeker, we herkennen ons het snelst in degenen die het meest op ons lijken. Soms moet ik misschien subtiel door een extra laagje vernis heen, maar dat laagje is dun. De meeste mensen zijn van goede wil en herkennen zich in beleefdheid, openheid, hartelijkheid.

Voor velen wordt Nederlanderschap allang niet meer bepaald door kleur of wortels. Eerder door het delen van taal en bepaalde omgangsvormen, van elkaar verstaan, in de breedste zin des woords. Zeker niet door rassenleer.

Maar inmiddels leven we in een tijd waarin ik regelmatig een woord lees als 'omvolking', dat erop neerkomt dat mijn witte vader, door met mijn zwarte moeder een kind te hebben gemaakt, zijn volk heeft verzwakt. Dat ik, puur door van gemengde afkomst te zijn, de zuiverheid van mijn land bederf.

Dat was tot voor kort extreem-rechts denken. Verworpen van Klaver tot Rutte, tot aan Wilders. Stef Blok zegt: een vreedzame multi-etnische samenleving bestaat niet. Men schrikt er amper van.

Blok betreurt dat hij zijn uitspraken heeft gedaan, niet zozeer wat hij zei. Zou hij het liefst een etnostaat realiseren en zo ja: hoe? Angstaanjagende vragen, waarvan ik had verwacht ze nooit te hoeven stellen.

Over migratie, integratie, religieus conservatisme moet open en fel gesproken kunnen worden. Maar bij genetisch onderscheid en biologisch racisme, hadden we, naar mijn weten, lang geleden een grens getrokken.

Reageren? j.fretz@parool.nl

Johan Fretz is schrijver en theatermaker. Hij heeft een wekelijkse column in de krant.