Massale solidariteit stemt hoopvol: mijn Nederland, mijn thuis

In mijn eerste column voor deze krant schreef ik dat mijn vrouw en ik in 2012 naar Londen verhuisden omdat we ons vanwege het steeds xenofobere, uiterst rechtse klimaat niet meer thuis voelden in Nederland. In Londen ervoer ik meteen wat sociologen belonging noemen: het gevoel ergens bij te (mogen) horen, deel uit te maken van een gemeenschap.

Sinds we terug zijn in Amsterdam ervaar ik hier ook weer belonging. Ditmaal blijven we: dit is ons Amsterdam, ons Londen aan de Amstel. ‘Nederland voelt nog niet als thuis, Amsterdam wel,’ sloot ik mijn column af.

Nog steeds is er veel mis in Nederland. Het is een huis gebouwd op een rotte fundering die nauwelijks wordt geïnspecteerd; racisme zit diepgeworteld in de dominante cultuur en de structuren van onze samen­leving. Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen stelde in NRC dat in Nederland ‘etnisch profileren voorkomt in alle lagen van de overheid’. We zagen het bij de Belastingdienst. We zien het ook bij de politie.

Etnisch profileren, racisme en buitensporig politiegeweld zijn volgens Amnesty International en burgerrechtenorganisatie Controle Alt Delete structurele problemen binnen de Nederlandse politie. Kijk de documentaire Verdacht over etnisch ­profileren. Lees Mijn Ontelbare Identiteiten van Sinan Çankaya, die onderzoek deed naar racisme binnen Nederlandse politiekorpsen. Bedenk dat in Zwolle Tomy Holten, een donkere, ongewapende man die geen strafbaar feit had gepleegd, kortgeleden overleed na excessief politiegeweld. En besef dat de leiding van het omstreden Haagse korps strafvermindering gaf aan agenten die een man van Marokkaanse komaf mishan­delden, terwijl klokkenluider Fatima Aboulouafa door de ­leiding werd weggepest.

Institutioneel racisme, alledaags racisme en het halsstar­rige nationale ontkennen daarvan maken het voor mij en andere niet-witte Nederlanders moeilijker om ons in ons eigen land thuis te voelen. Maar dankzij mensen als Jerry Afriyie, ­Sylvana Simons, Gloria Wekker, Quinsy Gario en Seada Nourhussen zijn onze zorgen en ervaringen steeds luider te horen – en ze worden door steeds meer Nederlanders gehoord en erkend. Van Groningen tot Maastricht protesteerden duizenden Nederlanders van allerlei komaf op krachtige wijze tegen racisme. Die massale solidariteit stemt hoopvol. Het zorgt voor gevoelens van belonging in Nederland. Mijn Nederland, mijn thuis.

Dit is mijn laatste column op deze plek. Het was een groot genoegen om voor u te schrijven. Dank voor uw vele fijne, instemmende, maar ook uw inhoudelijk kritische reacties (nee, niet de racistische haatmail). Die waardeerde ik zeer en versterkten mijn gevoel samen met u een gemeenschap-in-verscheidenheid te vormen. Dankzij u waren mijn woorden, ­zinnen en ideeën hier thuis. Nu is het tijd om nieuwe plekken te vinden waar zij belonging ervaren.

Reza Kartosen-Wong is mediawetenschapper en publicist. Lees al zijn columns hier terug.

Reageren? reza@parool.nl