'Maak Haarlemmerdijk autovrij in plaats van een gevaarlijk fietspad'

Sinds 2006 probeer ik de gemeente Amsterdam ervan te overtuigen om op de Haarlemmerdijk actie te ondernemen ­tegen scooters. Het snelheidsverschil tussen scooters, die hier van twee kanten komen, is vaak 80, soms wel 100 km per uur. Dat is levensgevaarlijk en niet echt bevorderend voor een relaxte sfeer.

De scooters zorgen voor geluidsoverlast en een luchtvervuiling die volgens metingen van de GGD aardig in de buurt komt van die van de Weesperstraat. In 2010 heb ik aan de ­gemeente een plan voorgelegd om scooters en de (weinige) auto's te verbannen naar de Haarlemmer Houttuinen. Daar is veel meer ruimte.

Door twintig parkeerplaatsen op te heffen kon er ruimte gecreëerd worden voor oversteekplaatsen en bredere stoepen. Deze eenvoudige aanpassingen zouden de straat in één keer veilig, schoon en overzichtelijk ­maken. Maar ze waren volgens ambtenaren onhaalbaar. En dus gebeurde er iets anders.

Misleiding
In 2014 werden zebrapaden aangelegd (waar vrijwel niemand voor stopt), er kwam een gedeeltelijk parkeerverbod voor fietsen (waar ook niemand zich aan houdt) en een maximumsnelheid van 30 km (waar scooters zich niet aan houden). Kortom, de situatie werd er zeker niet beter op.

En over scooters geen woord. In 2016 volgde ineens een plan van een geheel andere orde. Zonder enig onderzoek onder bewoners, winkeliers of fietsers werden niet de scooters maar fietsers gebombardeerd tot het centrale probleem.

Onder de misleidende naam 'Verkenning' werd een plan gepresenteerd voor een doorgaande fietsverbinding: van het Westerpark via de Haarlemmer Houttuinen naar de Prins Hendrikkade. Consultants van een bedrijf uit Leiden hadden drie ­varianten bedacht waar de bewoners 'over mee mochten praten'.

Vanaf het begin was duidelijk dat de duurste variant (10,9 miljoen euro) de voorkeur van de gemeente had. Die variant levert een paar complexe, ­potentieel gevaarlijke kruisingen op. Zoals bij het Westerpark, waar fietsers busbanen en rijstroken voor autoverkeer over moeten steken. En bij het Haarlemmerplein, met een kruising bestaande uit twee tram- en twee busbanen en meerdere rijstroken.

Bij de Korte Prinsengracht moet Brug 95 gesloopt worden. Een externe verkeersdeskundige concludeerde in een rapport dat de veilige ­onderdoorgang aldaar vervangen gaat worden door een zeer gevaarlijk en onoverzichtelijk kruispunt met verkeer uit vijf richtingen. Op dit gedegen onderzoek, in opdracht van een bewoner, kwam geen inhoudelijke reactie van de gemeente.

Conflicten
Het was verder niet de bedoeling dat er alternatieven door de buurt werden aangedragen. Die kwamen er toch: zoals mijn plan uit 2010 dat verder was uitgewerkt. De projectleider zag weinig in een autovrije Haarlemmerdijk: "Uit een proef in de Negen Straatjes is gebleken dat het aantal conflicten tussen fiets en voetganger toeneemt op het moment dat de auto geen toegang meer had. Het conflict tussen fiets en voetganger is vaak groter dan dat tussen auto en fiets/voetganger."

De winkeliers die ik sprak, wisten van niets. De Negen Straatjes zijn niet vergelijkbaar met de Haarlemmerdijk, want ze hebben weinig doorgaand verkeer en zijn veel smaller (8,5 versus 12 meter). Voor de plannen van bewoners wordt telkens draagvlak geëist onder bewoners en winkeliers, terwijl het plan van de consultants is gebaseerd op vage berekeningen plus een enquête onder slechts 34 fietsers.

Inspraak blijkt, zoals journalist ­Patrick Meershoek eens schreef in zijn column een toneelstukje waarbij een externe deskundige de bewoners naar de gewenste uitkomst boetseert. De consultants schrijven de plannen, regelen de inspraak en maken lastige vragen en alternatieve ideeën onschadelijk.

Eind 2018 blijken de voor de nieuwe fietsroute ­geraamde kosten, zonder dat er een schep de grond in is gegaan, gestegen van 10,9 naar 31 miljoen euro. Wethouder Dijksma moet het heft in handen nemen. Ze kan niet vertrouwen op de ambtenarij. Die delegeert haar verantwoordelijkheden aan consultants en die hebben geen boodschap aan de burger.