In werkelijkheid zijn VVD en GroenLinks in Amsterdam allebei aan het verliezen

Met de provinciale verkiezingen in aantocht regent het peilingen. Volgens de gemeentelijke onderzoeksdienst O&S geven de meeste Amsterdammers de voorkeur aan GroenLinks (18 procent), gevolgd door PvdA (17 procent), D66 (11 procent), Partij voor de Dieren (11 procent) en als nummer vijf de VVD (9,5 procent).

Met Amsterdam aan de macht in Noord-Holland zou het dus een ‘linkse wolk’ zijn die de komende vier jaar beslissingen moet nemen over de natuurgebieden, de aanleg van woonwijken, het stikstofbeleid, het verdelen van asielzoekers en het verlenen van milieuvergunningen aan bedrijven.

Maar dat is Amsterdam, waar op 15 maart circa 594.600 mensen een vakje rood mogen kleuren. Die vormen volgens het CBS 28 procent van de 2,1 miljoen mensen die stemgerechtigd zijn in Noord-Holland. Amsterdammers moeten het samen doen met mensen uit Haarlem, Amstelveen en Hoorn, maar ook uit Lutjebroek, Abbenes en Sint Maartensbrug.

Tel al die inwoners bij elkaar op en dan wordt de kloof tussen Amsterdam en de rest van Noord-Holland maar weer eens bevestigd, blijkt uit onderzoek van EenVandaag. Dan lijkt ineens VVD de grootste partij van de provincie te worden, met 11 van de 55 zetels. Daarna volgen GroenLinks en D66 (6 zetels), PvdA, PVV, SP, Partij voor de Dieren en BBB (4 zetels), JA21 en CDA (3 zetels) en Forum voor Democratie (2 zetels).

GroenLinks is dan niet meer de winnaar, maar de grote verliezer – de partij keldert van 9 naar 6 zetels. En dan hebben ze nog geluk dat Bij1 niet meedoet, waardoor minder stemmen van ze worden afgesnoept. GroenLinks verliest overigens niet alleen in Noord-Holland terrein, ook in Amsterdam krimpt de partij ten opzichte van vier jaar geleden, van 23 procent naar 18 procent van de stemmen.

De grote morele winnaar is de VVD. Die partij groeit met twee zetels in de provincie, ondanks de tegenovergestelde trend die in Amsterdam juist gaande is: daar moest de partij tijdens de gemeenteraadsverkiezingen een zetel inleveren en waar toen nog 11 procent van de Amsterdammers op ze stemde, lijkt dat nu 9,5 procent te worden.

Waarom het de VVD niet lukt om groter te worden in Amsterdam? Binnen de partij wordt gezegd dat dat komt doordat veel mensen uit de middenklasse – en dus hun achterban – uit de stad vertrekken.

Dat is mogelijk, zegt Floris Vermeulen (Universiteit naar Amsterdam), die onderzoek doet naar stemgedrag. Maar volgens Vermeulen ligt het meer voor de hand dat veel Amsterdammers simpelweg ontevreden zijn over de VVD in de stad en daardoor de overstap maken naar JA21 of Forum voor Democratie, bij wijze van proteststem.

Hoe het ook zij: GroenLinks zal er, als de peilingen kloppen, na 15 maart weer op wijzen de grootste te zijn in Amsterdam, VVD zal feest vieren door opnieuw de grootste te worden in Noord-Holland. Maar de werkelijkheid is dat ze in Amsterdam allebei aan het verliezen zijn.

Politiek verslaggever David Hielkema belicht in ‘Republiek Amsterdam’ een politiek onderwerp uit de stad.

Reageren? d.hielkema@parool.nl.

Meer horen? Luister ook eens naar onze podcast Amsterdam wereldstad: