Ik begríjp de trots van al die achtduizend mensen die bij Tata Steel werken

Het was natuurlijk wel zo fair om in te gaan op het aanbod. Bovendien had ik me er, dat wil ik best toegeven, ook echt op verheugd. Dit vergroot door mijn wellicht iets afwijkende fascinatie voor enorme fabrieken en productieprocessen, maar meer nog omdat ik, na ruim anderhalf jaar gewerkt te hebben aan een kunstproject met de giftige uitstoot van Tata Steel als basismateriaal, ook weleens van dichtbij wilde zien waar al die rotzooi nou vandaan kwam. Dus toen Tata Steel-ceo Hans van den Berg twee van de kunstwerken kocht en me vervolgens uitnodigde om eens op ‘de site’ te komen kijken, zei ik direct ja.

En ik kan niet anders zeggen, nu ik er zelf was, dan dat ik het begrijp.

Ik begríjp de trots van al die achtduizend mensen die in deze fabrieken werken. Want het is me een potje machtig wat daar gebeurt. De grootsheid, de hoeveelheid, het immense gewicht van kilometers glimmend staalplaat dat aan het einde van een onvoorstelbaar gewelddadig en ruw proces, als ware het velletjes vederlicht papier, met een rotvaart over een band komt rollen.

Onderdeel zijn van zoiets bijna onvoorstelbaars, zoiets magisch en waanzinnigs, dat doet iets met een mens. Het vult je hart.

Maar we zijn allemaal kind geweest en allemaal lazen we ooit boeken over tovenarij. En wat we daaruit leerden (al vergaten we het soms) is dat all magic comes with a price.

De Prijs: wie vervult van trots het werkterrein van Tata verlaat en zich laat zien op een familieverjaardag moet zich de laatste jaren steeds vaker verdedigen. “Want het is allemaal goed en wel met je machtige processen, maar er gaan hier mensen dood aan kanker en de oorzaak ligt in jóuw fabriek.”

En daar sta je dan, met je goede gedrag en je levenswerk in iets dat tot nog niet zolang geleden naast zekerheid ook status gaf. Dat is pijnlijk.

Want wat we nu weten, dat het causaal verband tussen de uitstoot van Tata Steel en vele zieken en zelfs doden in de omgeving onomstotelijk is, dat heeft niemand gewild. Het gevolg van iets magisch en groots mag en mocht nooit zijn dat er onschuldige slachtoffers vallen.

Toch is dat aan de hand.

Daarom ben ik blij dat Hans van den Berg ook míjn aanbod heeft geaccepteerd. Vijf jaar lang krijgt hij halfjaarlijks een uur van mijn tijd. Om hem scherp en bij de les te houden. Met slechts één enkel doel waar we het zowaar over eens zijn: Tata Steel wordt schoon. Liever gisteren dan vandaag.

En zonder heel naïef voor mooie blauwe ogen en empathische blikken te willen vallen, meende ik oprechtheid te herkennen.

Nu rest alleen nog daadkracht.

Al was het maar om het gevoel van trots voor al die achtduizend werknemers terecht te laten zijn.

Tinkebell schrijft elke week een column in Het Parool. Lees al haar columns hier terug.