Opinie
'Huurders: Stem! Samen stoppen we de marktwerking'
Marktvolgende huren zijn een historische vergissing, schrijft Frans van Tartwijk. Huurders doen er goed aan voor de Kamerverkiezing van morgen te checken welke partijen tegen marktwerking in de huur zijn.
De marktwerking in de zorg is misschien wel het belangrijkste thema van de Tweede Kamerverkiezingen van morgen. De marktwerking in de huren is echter nauwelijks onderwerp van gesprek. Dat is eigenlijk vreemd, want wanneer het huidige beleid wordt voortgezet zullen veel Nederlanders steeds meer huur gaan betalen.
Sinds oktober 2015 telt de WOZ-waarde (de fictieve verkoopwaarde) van een sociale huurwoning mee in het puntenaantal van die woning. Het puntenaantal bepaalt wat de maximale huur voor een sociale huurwoning is.
Nu, anderhalf jaar later, zijn de woningprijzen in Amsterdam geëxplodeerd, stijgen de prijzen in andere steden sterk en gaan de prijzen ook in de rest van het land omhoog. Dat heeft grote consequenties voor de maximale huur van een woning.
Veel huurwoningen naar vrije sector
Een voorbeeld. Volgens gegevens van stichting !Woon heeft een huurwoning van 53 vierkante meter op de Jacob van Lennepkade in Amsterdam-West een WOZ-waarde van 323.000 euro. Die woning komt aan 155 punten, waarvan er 79 het gevolg zijn van de WOZ-waarde.
De andere 76 punten staan voor de kwaliteit en de oppervlakte. De huur van die woning is dus al voor meer dan de helft marktvolgend. In Amsterdam is deze ontwikkeling het sterkst, maar ook in de rest van het land gebeurt dit.
Meepraten? Dat kan onder dit artikel.
Wanneer een woning boven de 145 punten is gekomen, komt die in de vrije sector terecht. Ondanks gemaakte afspraken die hierop een remmende werking moeten hebben, worden erg veel woningen met een puntenaantal van meer dan 145 geliberaliseerd.
Zo krimpt het aantal sociale huurwoningen verder. Huren van geliberaliseerde woningen liggen in Amsterdam boven de duizend euro.
Extra huurverhogingen
Zittende huurders gaan niet meteen de maximale huur betalen. Hun huren gaan in stapjes omhoog: dit jaar met maximaal 2,8 procent, bij huishoudens die bruto meer verdienen dan 40.349 euro, is dat maximum 4,3 procent. Omdat het verschil tussen de maximale huur en wat huurders nu betalen alleen maar groter wordt, kunnen huurders langdurig extra huurverhogingen verwachten.
Vaak wordt sussend gezegd dat de huurverhogingen worden opgevangen door de meestijgende huurtoeslag, maar de kosten van de huurtoeslag stijgen zo wel de pan uit. Bovendien worden dan de anderhalf miljoen huurders die wel recht hebben op een sociale huurwoning, maar niet op huurtoeslag, buiten beschouwing gelaten.
Volgens de woonbond heeft inmiddels 18 procent van de huurders structureel moeite zijn huur te betalen. In de steden zijn de huren door het meetellen van de WOZ-waarde hoger dan elders en is het percentage huurders dat het moeilijk heeft dus groter.
Slecht voor alle huurders
In de jaren zeventig betaalden huurders vijftien procent van hun inkomen aan huur, inmiddels is dat verdubbeld naar meer dan dertig procent. Sinds 2012 zijn de huren bijna vijftien procent gestegen. Waarom eigenlijk? Huurders in de vrije sector hebben een hoger inkomen maar vaak net zo veel moeite met het betalen van hun huur. Het huidige huurbeleid is slecht voor alle huurders.
Huurders moeten zich realiseren dat betaalbare huren onder druk staan en de binnensteden voor hen onbetaalbaar worden. De Tweede Kamer stemde eind 2014 voor een motie om het meetellen van WOZ-waarde in het woningwaarderingsstelsel na 1 juli van dit jaar te evalueren. De dan net gekozen Tweede Kamer zou dus iets kunnen doen.
Huurders doen er daarom goed aan te checken welke partijen tegen marktwerking in de huursector zijn. De bijna drie miljoen hurende huishoudens in Nederland leggen samen veel gewicht in de schaal. Samen kunnen we de marktwerking stoppen. Huurders stem!
Lees hier alles over de Tweede Kamerverkiezingen
