Hou toch op met die valse romantiek rond ouwe penoze

Drie iconen uit de oude Amsterdamse penoze stierven onlangs een natuurlijke dood – zo’n beetje dubbel zo oud als hun geliquideerde vrienden werden. Mannen die vanaf de jaren zeventig fortuin maakten in de hasjhandel (en meer).

In december ging Stanley ‘Kai’ Esser, bijna 77 jaar oud. Vervolgens ontviel ons Jack Stroek, ‘de Volendamse palingboer’, 79 jaar. Woensdag is Gijs van Dam senior begraven tussen witte bloemen. Hij werd 86.

Alle drie de smokkelveteranen stierven na een ziekbed, de oude Van Dam was al een been verloren aan suikerziekte.

Die ouwe ouwe penoze is niet meer, om Willem Holleeder te parafraseren. (‘Nu ben ik ouwe penoze, dus Jack Stroek is ouwe ouwe penoze.’)

De mannen werden wel geschetst als flamboyante levensgenieters. Ze leefden aan de verkeerde kant van de streep, maar ze lééfden. In een wereld van vechten met blote handen. Ik plaats graag mijn kanttekeningen bij dat even hardnekkige als valse sentiment.

Het leven van de oude Gijs ‘langs de weg’ van Dam was keihard. Zoon ‘Gijsje’ werd in 1985 ontvoerd toen hij 18 was. Eind 2002 overleefde junior in Buitenveldert een kogelregen, maar hij belandde er wel door in een rolstoel. Medio 2004 werd hij alsnog vermoord in Zandvoort – voor de ogen van zijn zoontje, seniors kleinzoon.

In 2011 werd dochter Alida ontvoerd, voor de ogen van háár zoon.

Vriend Sam Klepper, met wie Van Dam senior in 1986 eens was gearresteerd met een partij hasj, werd eind 2000 met een automatisch vuurwapen geliquideerd. Hij was gevreesd om zijn genadeloosheid. Van Dams goede vriend Cor van Hout werd in 2003 met een spervuur aan kogels neergemaaid, nadat al twee eerdere moordaanslagen waren mislukt. Een kennis van Van Hout, die naast hem stond, werd óók fataal geraakt.

Ik beperk me hier vooral tot het geweld en de narigheid waarvan de onderwereldvrienden slachtoffer werden, maar niemand bakt een omelet zonder eieren te breken, zeker niet in het criminele milieu.

Jazeker, als Gijs van Dam en Cor van Hout met hun entourage naar hun geliefde paardenrennen gingen, of zaten te wedden in gokholen of kroegen, was het Amsterdamse humor troef. Ze deden royaal, dus waren geliefd. Eenmaal dronken ontstak die joviale Cor in woeste scheldkanonnades en gedreig. Hij drukte paranoïde een pistool op een hoofd of een hete bitterbal als hij daar lol in zag, maar ach… Lachuh, pik.

Nu ligt Gijs van Dam senior op begraafplaats Vredenhof in West in het laantje met zijn gabber Cor van Hout, die met betrekkelijke mazzel nog 45 werd, zoon Gijs (37), en de doodgeschoten misdaadblogger Martin Kok (49).

De romantiek die rond de ouwe penoze hangt, klinkt zo vals als een viool die een week in de regen heeft gelegen. Hou toch op.

Paul Vugts schrijft elke vrijdag over zijn werk als misdaadverslaggever.

Reageren? paul@parool.nl.