Hoeveel medelijden kan een mens hebben?

Hoeveel medelijden kan een mens hebben en wat kan hij daaraan doen?

Uiteraard lijd ik mede met de Oekraïners.

Ik lijd tevens mede met de Turken en Syriërs die slachtoffer zijn van de aardbeving.

Medelijden overvalt mij als ik Groningers zie die verscheurd en in paniek zijn.

Medelijden heb ik met bejaarden die kou lijden en hun energierekening niet kunnen betalen, met jongeren die geen huis kunnen vinden, met dieren die in de steek zijn gelaten, vooral hondjes.

Het enige wat misschien helpt is het geven van geld. Maar hoeveel moet je dan geven? Geef je niet wat minidruppels op gloeiende platen?

Onlangs was er een inzamelingsactie voor de slachtoffers van Syrië en Turkije. Ik doneerde. Maar mag je dan iets van Syrië en Turkije terugvragen? Mag je bijvoorbeeld aan Turkije vragen: “Zouden jullie toestemming willen geven aan Zweden en Finland om toe te treden tot de Navo?” Of is dat onbeleefd? Waarom eigenlijk? En mogen wij nu aan Erdogan vragen zijn excuses aan te bieden voor zijn uitspraak in 2017 dat Nederland ‘fascistisch en nazistisch’ is? Als ik geld doneer is dat voor hen die niets meer hebben, ontheemd zijn, voor wederopbouw. Maar hoe weet ik dat Erdogan en andere politici er niet vandoor gaan met ‘mijn’ geld? Dat ze ongevoelig zijn voor corrupte aannemers? Is het niet idioot dat ik de hele tijd als een echte Hollander aan dat geld denk op een manier die mijn medelijden met slachtoffers verdringt? Is dat onterecht?

Wanneer ik dat geld heb gegeven, is het dan klaar met mijn medelijden? Als ik medelijden blijf houden – en daar is best reden voor – dan kan ik toch niet geld blijven geven? Wat dan?

Geef ik geen geld dan leidt dat tot schuldgevoel. Ik zie leed dat omvangrijker wordt, maar méér geld kan ik niet geven, en dus groeit mijn schuldgevoel. En elke dag komt er dus meer schuld bij. Ook letterlijk omdat ik iets te veel geld heb gegeven aangezien ik medelijden had. Er zijn momenten waarop ik me afvraag: heeft het wel zin om medelijden te hebben en daardoor schuld te voelen?

Is mijn medelijden wel oprecht? Is het niet een plicht om domweg wat te geven om de nood te lenigen? Een aalmoes? Mag ik het mensen kwalijk nemen die niets schenken? Is het woord ‘aalmoes’ niet denigrerend, en het woord ‘schenken’ niet erg koloniaal?

Medelijden geeft te veel problemen die medelijden opwekken.

Theodor Holman (1953) is columnist, schrijver, televisie- en radiomaker. Elke dag, uitgezonderd zondag, lees je hier zijn column. Lees al zijn columns terug in het archief.

Reageren? t.holman@parool.nl.