Hete winternachten in Haag en Veld

Honingraatflats, prefab betonbouw, zingende nachtegalen, vliegende vuilniszakken, collectieve ruimtes, de metro: we hebben tijdens de viering van de vijftigste verjaardag van de Bijlmer wel zo'n beetje alles besproken wat er te bespreken viel, behalve de seks.

Dat zit me toch niet lekker. Uit de verhalen van de pioniers weet ik hoe belangrijk de seks was in die eerste jaren van de Bijlmermeer. De mensen streken neer in een uitgestrekte zandvlakte, ver weg van de stad met zijn drukte en vertier, en moesten op negen hoog een gezellig nestje zien te bouwen.

Nederland had in die tijd nog maar twee televisiezenders. Ik heb bewoners van het eerste uur horen verzuchten over hun kennismaking met de gehorige flats, hoe zij overdag luisterden naar de luidruchtige kluswerkzaamheden van hun medebewoners en 's nachts naar de niet minder luidruchtige kuswerkzaam­heden. Er zijn mensen om die reden vertrokken.

En toen moest Blue Movie nog komen. In de winter van 1970 werd in de Bijlmer onder leiding van Wim Verstappen in drie weken tijd de baanbrekende blootfilm opgenomen die de grijze honingraatflats een landelijke imago bezorgden van vindplaats van seksueel genot, afgetrapt door aan te bellen met een leeg kopje voor de suiker.

Niet alleen de Bijlmer trouwens. Uit de omringende landen kwamen bussen met zingende filmliefhebbers naar ons land gereden om de film met eigen ogen te kunnen aanschouwen.

Een in eeuwen met hard werken opgebouwde reputatie van droogmakers en dijkenbouwers werd in nog geen jaar tijd afgebroken en vervangen door het beeld van een land vol seks­beluste blootlopers met niet de minste belangstelling voor de natte weg- en waterbouw.

Blue Movie geniet tegenwoordig de eerbiedwaardige reputatie van tijdsdocument, zoals ik deze week in Eye kon vaststellen bij de presentatie van de gerestaureerde versie. Er gebeurt nog steeds van alles in de film, maar het is vooral een ontroerende jeugdfoto geworden, met tussen de seksbedrijven door prachtige beelden in fletse kleuren van de Bijlmer in aanbouw.

De bewoners van de Bijlmer hadden zeker in het begin behoorlijk last van de film. Zij konden geen verjaardag van vrienden of familie bezoeken of ze kregen de vraag voorgelegd of ze misschien een extra klontje suiker in de koffie wilden. "Later werden we een drugsparadijs," vertelde een pionier me. "Was het weer niet goed."

Dezelfde mevrouw tikte me ­jaren geleden hard op de vingers, toen ik had geschreven dat Blue Movie was opgenomen in de flat Hoogoord. Dat had volgens haar Haag en Veld moeten zijn. Ik kon daar geen bevestiging van vinden in de archieven, en liet het maar zo.

Deze week hoorde ik van de producent dat het inderdaad Haag en Veld was geweest. Ik belde de mevrouw op om te vertellen dat ze indertijd gelijk had gehad, en dat ik een en ander zou rechtzetten. "Dat zou ik maar doen," zei ze om daarna de verbinding te verbreken. Dat was niet de reactie waarop ik had gehoopt. Misschien had ik naar haar toe moeten gaan met een vragende blik in de ogen en een leeg kopje in de hand.

Reageren? patrick@parool.nl