De coronacrisis is een klap voor Nederland, maar biedt ook kansen. In een open brief aan Mark Rutte pleiten Yves Gijrath en Erik de Vlieger voor een ‘doorbreakteam’ naar een duurzame economie met bijpassende belastingen.
Beste Mark, nu de kraters van de coronacrisis duidelijk zijn, staat de maatschappij voor grote uitdagingen. Die vragen ons inziens om nieuwe permanente oplossingen. Onorthodoxe situaties vragen om onorthodoxe gedachten.
Nu heb jij visie ooit omschreven als een olifant die het zicht op de werkelijkheid belemmert. En daar heb je gelijk in. Behalve tijdens een crisis. Dan is visie geen olifant, maar licht aan het eind van de tunnel. Aan dat licht hebben we nu allemaal enorm veel behoefte.
Zoals een beroemde wijsgeer ooit zei: een probleem is ‘een kans in vermomming’. Dat geldt gek genoeg ook voor de huidige ellende. Als we die als een probleem zien, werpen we de handdoek in de ring. Zien we de crisis als een waanzinnige kans, dan kunnen we er allemaal misschien beter van worden.
Dat vraagt om uitleg.
Toen de boekhouders van Apple tijdens een eerdere crisis voorstelden te bezuinigen, verdubbelde Steve Jobs het onderzoeksbudget onder het motto ‘we are going to innovate our way out of this crisis’. Tien jaar later was Apple het waardevolste bedrijf ter wereld.
Onbetaalbare plofkip
De huidige crisis moeten we dan ook zien als een kans om dingen te veranderen die we al lang wilden veranderen. Niemand wil immers terug naar het oude normaal. Omdat we allemaal weten dat het niet normaal was en het eigenlijk ook niet meer kon.
Het is niet normaal dat onze supermarkten vol staan met wegwerpverpakkingen. Dat onze winkels goedkope rommel verkopen. Het is niet normaal om voor 10 euro naar Milaan te vliegen. Het is niet normaal hoeveel we weggooien en dumpen. Hoe we onze bronnen uitputten en het geld oneerlijk verdelen. Het is niet normaal om mensen te ontslaan en de winst te verdelen over een handjevol aandeelhouders. Het is niet normaal dat Shell geen winstbelasting in Nederland betaalt. Het is abnormaal dat geld bijdrukken het nieuwe normaal is. We weten dat het niet meer kan, en toch doen we het, omdat we het niet kunnen laten.
We zijn verslaafd aan onze wegwerpmaatschappij, maar bereid om af te kicken. We kunnen dat niet alleen, goede bedoelingen zijn niet voldoende. Daar komt dan die noodzakelijke visie op de kansen bovendrijven.
Het kapitalisme heeft ons enorme vooruitgang gebracht, maar het is een sportwagen zonder stuur die keihard op een muur afkoerst. Het is tijd voor een verbeterde versie, waarin roofkapitalisme plaatsmaakt voor kapitalisme waar we allemaal beter van worden. Waarin we kwantitatieve groei inruilen voor kwalitatieve groei. Waar familiebedrijven prevaleren boven slurpende multinationals. En waar dienstbaarheid voor bureaucratie gaat.
Hoe boksen we dat voor elkaar? Met een nieuw fiscaal systeem, gebaseerd op onze mooie vlag. Rood vinden we niet oké, wit is oké en blauw is heel erg oké. We belonen goed gedrag en goed ondernemerschap. Dingen die we niet oké vinden, belasten we maximaal.
Als we plastic belasten (rood), kunnen we betere alternatieven goedkoper maken. Door een plofkip onbetaalbaar te maken, wordt beter vlees goedkoper. We willen namelijk geen bedrijven meer die zich gedragen als een plofkip. Als we vervuilers maximaal belasten, kunnen we producenten belonen die hun afvalprobleem op lossen. Als kerosine duurder wordt, kunnen de treinen goedkoper. Als we leasen of huren stimuleren, hebben de producenten baat bij een langere levensduur van hun producten.
Het vraagt om een andere manier van denken, maar de mogelijkheden zijn eindeloos. We willen een nieuw normaal dat hier wordt bedacht en niet vanuit Brussel wordt opgedrongen. We horen ‘Build back better’ en ‘The Great Reset’ van Klaus Schwab, wij vinden Build here better net even beter. Dit is niet The Great Reset, maar onze reset. Een reset die reëel is. En dan graag samen met al onze 275.000 mooie familiebedrijven, in plaats van met de multinationals, zoals de afgelopen decennia.
Superdenktank
Dit is wat ons betreft de ‘new deal’ van een Nieuw Nederland: van meer naar beter, van groot naar aantrekkelijk, van macro naar micro, ons nieuwe groeimodel, samen doen met die 17 miljoen Nederlanders met 200 verschillende nationaliteiten.Wij denken dat het een nieuwe weg is en we denken dat het kan.
We zullen nog een miljoen problemen tegenkomen, maar het is in elk geval een weg die ergens heen leidt: niet terug, maar naar voren. Een weg die zal leiden tot een eerlijke en vrolijke samenleving. Een maatschappij die draait om geluk, moraal, evenwicht en ambitie. En vrolijk zijn we. Kijk naar het unieke enthousiasme voor een schaatstocht. We hebben ook twaalf provincies. Verbind ze, Mark!
Zijn wij utopisten? Allerminst, wij zijn ondernemende realisten, maar ook, net als iedereen, bezorgde vaders en moeders. We hebben de nodige littekens, die we waarderen. We zijn bezorgd om de toekomst van onze wereld en onze kinderen. En we zijn trots op wat er na de Tweede Wereldoorlog is neergezet.
Wij pleiten wij voor een permanent ‘doorbraakteam’ na de coronacrisis. Een superdenktank met de beste mensen uit alle denkbare disciplines. Een mix van creatieven, whizzkids, ondernemers, denkers, architecten, schakers, influencers, wiskundigen, onderzoekers en moedigen. Mensen die out-of-the box denken. Zij gaan zich buigen over de invulling van het mooiste land ter wereld en adviseren jou en je regering over de haalbaarheid. Vervolgens zetten we met heel ondernemend Nederland de schouders eronder. Dat doen we samen.
Ons land is op vele gebieden altijd een voorloper geweest. Ook in de coronacrisis zouden we onze eigen koers moeten varen. Samen bepalen we het nieuwe normaal en leggen we de lat heel hoog. Zo innoveren we onszelf een weg uit deze crisis. Niet meer, maar beter. Na de Gouden Eeuw gaan we zorgen voor een Blauwe Eeuw.
Nieuw verdienmodel
Laten we eerlijk zijn, Mark. Er moet brood op de plank. Belasting heffen kan en mag niet het enige instrument zijn uit de gereedschapskist. We hebben nieuwe en waardevolle verdienmodellen nodig. Het gas uit Groningen was ooit onze cashcow. Geld is niet gratis. Laten we samen nieuwe verdienmodellen en nieuwe systemen bedenken.
Je staat er niet alleen voor. We zoeken geen werk, maar adviseren je wel om dringend gebruik te maken van al het talent dat nu gevangenzit tussen zijn eigen muren.
