‘Geef jongeren crisisles op school’

De wereld van nu is een wereld van crises. We kijken niet meer terug maar constant vooruit, waarbij we niet om de vraagstukken van onze moderne wereld heen kunnen. Of het nu gaat om de klimaatcrisis, de geopolitieke ontwikkelingen, de energiecrisis, het coronavirus of de stikstofcrisis, het betreft de toekomst van een wereld waarin crises de norm zijn. Het is belangrijk om nieuwe generaties daarover voor te lichten.

Dat onze samenleving nog niet voorbereid is op zo’n permanente crisismodus kunnen we sinds de start van de coronacrisis – in wezen ons centraal crisisexamen – pas echt waarnemen. Op allerlei facetten van de samenleving, zowel op politiek als op sociaal gebied, schoten en schieten we simpelweg tekort.

Mensen werden tijdens de covidcrisis beïnvloed door allerlei zaken als algoritmes op sociale media, nepnieuws, populisme en eigenbelang, terwijl dat juist in crisistijd niet de bedoeling is. Wat restte was een gespleten samenleving, dieper gepolariseerd dan ooit tevoren.

Piekeren

Voor ons centraal crisisexamen kregen we dus een dikke onvoldoende. Elke nieuwe crisis voelt nu als een soort herkansing waarbij we van tevoren al gedoemd zijn te zakken. Des te logischer is het om die ban te doorbreken: bereid de generaties van de toekomst wél goed voor op de wereld waarin zij terecht zullen komen. Het zou zelfs van een bepaald verantwoordelijkheidsgevoel spreken wanneer wij, de jeugd, leren omgaan met de puinhopen die de afgelopen decennia zijn veroorzaakt.

Een voorbeeld. Eind vorig jaar werd via een onderzoek van EenVandaag duidelijk dat de psychische gezondheid van ruim driekwart van de jongeren te lijden heeft onder de grote problematiek. Jongeren piekeren en ervaren stress door de hoeveelheid crises die, begrijpelijk, moeilijk te verwerken valt.

Toch lijkt mentale gezondheid nog steeds een taboe en is het slechts aan vele goedbedoelde initiatieven en stichtingen om dit onderwerp aan te kaarten. Vele malen logischer zou het zijn als mentale gezondheid een vaste plek inneemt binnen het onderwijscurriculum, zodat kinderen al op jonge leeftijd leren dat dit geen taboe hoeft te zijn.

Eensgezindheid

Verder is het helder dat bij grote maatschappelijke vraagstukken ook collectieve actie vereist is om onze uitweg te vinden: neem de klimaatcrisis, waarvoor het van belang is dat we individueel uitstoot inleveren om onze gezamenlijke voetafdruk te minderen. Dat vraagt een bepaalde mate van eensgezindheid van ons als maatschappij, die alleen te bereiken valt wanneer deze het product is van een constructieve discussie.

Redeneren en discussiëren zijn in principe vaardigheden die men op school moet leren, maar momenteel komen deze alleen impliciet voor in het curriculum. Het zou veel meer waarde hebben om dit ook vast en expliciet een plekje te geven in ieders leerplan en om leerlingen bovendien te leren hoe je op een respectvolle, constructieve manier discussieert.

Daarbij is het ook van belang dat er wordt gehandeld met objectief juiste informatie. Digitale vaardigheden en omgaan met nepnieuws moeten zodoende eveneens een (grotere) permanente plek krijgen binnen de theoretische ontwikkeling van een kind op school.

tuss

Tot slot, jongeren zijn de politici van de toekomst. Men hoeft maar te wijzen op het tekort aan opvangplekken in Ter Apel tijdens de asielcrisis, het tekort aan ic-bedden tijdens het begin van de covidcrisis of het tekort aan duurzame energiebronnen tijdens de energiecrisis, en men kan concluderen dat we vastzitten in een beleidsdogma, gebaseerd op een structureel tekort aan visie.

Het zou van een verantwoordelijkheid getuigen als we jongeren aanleren na te denken over de lange termijn, bijvoorbeeld door de fouten van het kabinet de afgelopen decennia voor te leggen aan leerlingen.

Kortom: geef ons, de jeugd, crisisles. Een kist met crisisgereedschap via het onderwijs, dat hebben we op zijn minst wel tegoed van de generaties voor ons. Het is zeker geen oplossing voor de problemen, maar zo zijn we tenminste in staat het zelf een stukje beter te doen.