Een paspoort wilde de ambassade baby Valerie niet geven

Zoon Tom en schoondochter Olga wilden hun pasgeboren baby Valerie aangeven bij de Russische ambassade in Bangkok. Sinds de uitbraak van de oorlog zijn Tom en Olga uitgeweken naar Thailand. “We willen onze kinderen – ze hebben ook Charlotte, een dochtertje van 3 jaar – niet opvoeden in een land waar kinderen al vanaf de kleuterschool worden gehersenspoeld,” zegt Tom, “maar we hopen natuurlijk ooit wel terug te gaan. Alleen al voor een bezoek aan Olga’s moeder is een Russisch paspoort voor de kids wel belangrijk.”

Een afspraak maken kon niet en bij de Russische ambassade bleek het een pandemonium, met lange rijen. Van de honderdduizenden Russen die sinds de oorlog hun land verlieten, kwamen er heel wat in Thailand terecht, gelokt door het visavrije regime, de lage levenskosten en natuurlijk het fijne klimaat. De meeste Russen in de rij maakten zich zorgen over aflopende paspoorten. Zonder geldig paspoort is hun verblijf in Thailand illegaal en, erger, kunnen ze niet terug naar Rusland. En dat is precies waar de Russische autoriteiten op aansturen. Wie weg is gegaan vanwege de oorlog wordt door het Kremlin als een landverrader gezien. Liever kwijt dan rijk.

Na drie uur wachten voor de deur van de ambassade met een huilende baby van zes weken, was Olga eindelijk aan de beurt. Op haar verzoek om voor Valerie een paspoort uit te geven, snauwde de ambassademedewerkster: “Dat gaat zomaar niet!” Met andere woorden, u bent met een Nederlandse man – de vijand – getrouwd, dus gaan we u echt niet helpen.

“Alleen in Moskou kunt u een paspoort voor uw baby aanvragen,” zei de ambassadedame.

“Maar hoe kan ik in hemelsnaam met Valerie naar Rusland vliegen als ik geen papieren heb? Dit is waanzin,” antwoordde Olga. “Dat is niet ons probleem,” zei de medewerkster, “het is uw probleem dat u op twee stoelen wilt zitten.” Einde gesprek.

Als grootouders pasten we intussen op Charlotte. De Oekraïens-Russische kleuterschool waar ze dagelijks naartoe gaat, was tijdelijk gesloten vanwege een mazelenuitbraak.

We raakten aan de praat met Katja (26), een tandarts uit Samara. Met haar man Ivan (27) is ze Rusland ontvlucht – vooral om zijn dienstplicht te vermijden, maar ook omdat ze tegen de oorlog zijn. Katja verdient nu de kost als babysitter. Leuk voor even, maar natuurlijk niet de carrière die ze voor ogen heeft. Hun spaargeld raakt op en ook zij worstelen met een aflopend paspoort en visum. “Hoe erg we het ook vinden, er zit niets anders op dan terug te gaan naar Rusland. Met als levensgroot risico dat Ivan wordt opgeroepen door het leger.”

Zulke leuke mensen, en zulke kleine tragedies die je overal om je heen hoort.

Voor Olga en Tom kwam de oplossing van de Nederlandse ambassade in Bangkok. Een afspraak was zo gemaakt. Binnen een kwartier waren alle formaliteiten geregeld.

Valerie Sauer is een van de nieuwste Nederlandse staatsburgers.

Derk Sauer is uitgever van The Moscow Times en columnist bij Het Parool. Hij is ook ­oprichter van de Russische krant Vedomosti en oud-uitgever van RBK Gazeta.