Een dak boven je hoofd is geen wooncarrière maar een grondrecht

Het Parool kopte maandag: ‘Leegstand tijdens de wooncrisis: te weinig mensen in Amsterdam die hoge huren kunnen of willen betalen’. Wat veel kritische bewoners, de echte experts, al jaren riepen over de wooncrisis werd deze week bevestigd: er is niet per se een tekort aan woningen, er is een tekort aan betaalbare woningen.

Allereerst is het belangrijk om in de discussie over de wooncrisis helder te hebben dat dit geen huurdersprobleem is, zoals het vaak wordt gepresenteerd. Namelijk: als je niet genoeg verdient om in de stad te kunnen blijven wonen, dan heb je pech. Werk harder, verdien meer of verhuis. Dit is overduidelijk een verhuurders- en bovenal een politiek probleem. Namelijk: bouw betaalbare woningen voor iedereen zodat iedereen kan blijven wonen waar die zelf wil. Oftewel: bouw huizen voor mensen, niet voor winst.

Amsterdam bouwt momenteel ongelofelijk veel woningen bij. Maar als je 1400 euro vraagt voor een studio van 50 vierkante meter, exclusief gas, water en licht bouw je niet voor de mensen die de wooncrisis het hardst treft. Zoals leraren, verplegers, agenten, sekswerkers, jonge gezinnen, studenten, kunstenaars, om maar iets te noemen. Echte Amsterdammers.

‘Beleggers en verhuurders moeten bepaalde rendementen halen om hun financieringslasten te kunnen dragen’, stond ook in het artikel. Wederom: een keuze. Nog even los van de discussie of je met een universeel mensenrecht als huizen moet beleggen en speculeren, helemaal in een crisis, binnen welke termijn moeten die rendementen behaald worden? Kun je die termijn twee keer zo lang maken? Waarom niet? Zo ja, zou dat betekenen dat de huurprijzen halveren. Aan huurders geen tekort want nogmaals: de wooncrisis is geen huurdersprobleem.

Een veelgehoord argument is dat veertig procent van wat er bijgebouwd wordt in Amsterdam sociale huur is. Allereerst zijn het in de praktijk te kleine woningen voor de topprijs van wat toegestaan is binnen sociale huur. Daarbij komt ook dat er een te grote hoeveelheid sociale huur verdwijnt, vanwege sloop of liberalisering. En de praktijk leert dat die huizen niet of nauwelijks terugkeren. Bovendien verdedigt dit argument dat zestig procent van wat er gebouwd wordt voor het merendeel van de Amsterdammers onbetaalbaar is. Wat als we na de nieuwe raadsverkiezingen deze percentages precies omdraaien?

De wooncrisis is geen natuurlijk proces. De politiek, gemeenten, ontwikkelaars en corporaties hebben keuzes. Hun keuzes hebben geleid tot grote leegstand in een wooncrisis. Waarom? Omdat we onze prioriteiten niet op orde hebben.

Ik blijf het benoemen: het recht op een veilig, schoon, heel en betaalbaar huis is een universeel mensenrecht. Een dak boven je hoofd is geen ‘wooncarrière’ maar een grondrecht. Net als het recht op een thuis, namelijk waar en bij wie je in de buurt wilt wonen.

Tot slot: alle huidige leegstaande huizen moeten onmiddellijk beschikbaar worden gesteld voor lage prijzen. En er moet een wettelijk verbod komen op leegstand.

Rapper en schrijver Massih Hutak (1992) schrijft elke week een column voor Het Parool. Lees al zijn columns hier terug.