Den Haag drijft zélfs de rechters tot acties

Zowat de laatste beroepsgroep die ik met gebalde vuist op de barricades zie, is er klaar voor. De rechters. Juist die bedaagde professionals die bij uitstek de rede en nuance zoeken, hebben Den Haag een heus ultimatum gesteld, samen met de officieren van justitie.

Als minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming (kuch) niet uiterlijk vrijdag alsnog met aanvaardbare arbeidsvoorwaarden komt, komen ze in actie – al spreken ze onderling nog voorzichtig over de vorm.

De boosheid onder de zittende (rechters) en staande (aanklagers) magistraten volgt op die van advocaten, van wie met name de sociaal raadslieden demonstreerden, en onrust onder bijvoorbeeld gevangenbewaarders die zich tekortgedaan voelen.

Dat de opeenvolgende ministers Sander Dekker en Franc Weerwind hoeders van de ‘rechtsbescherming’ heten, is van een ongekende brutaliteit. Minister van Kaalslag bekt minder lekker, ik snap dat. Populistisch geschreeuw over harder straffen is in Den Haag nu eenmaal meer in zwang dan het helpen van de zwaksten én de maatschappij met fatsoenlijke rechtspraak.

Medio 2021 klaagden de bazen van de Amsterdamse rechters en officieren van justitie al hun nood tegen me. Met eigen ogen zie ik hoe rechtszaken steeds complexer worden, en langduriger. Dan doel ik niet alleen op de gedrochten van jaren slepende liquidatiezaken zoals Passage en Marengo, of op de onafzienbare reeks andere processen sinds een schat aan communicatie tussen de zwaarste criminelen is onderschept. Nee, het draait óók om de stoet verwarde verdachten die in de rechtbank belanden, omdat hun zorg is gesloopt. Zij kampen met zo veel malheur tegelijkertijd dat hun op het oog simpele zaken tijd en energie vreten.

Er is nog zo veel meer dat ik niet zie, doordat ik nu eenmaal voornamelijk de misdaad beschrijf. Met bewondering keek ik laatst mee met de buurtrechtbank in Amsterdam-Zuidoost, waar rechters met engelengeduld kleine strafzaken en incasso’s behandelen.

Het is tekenend hoe de magistraten hun acties alweer weken voorbereiden. Tijdens tien bijeenkomsten verspreid over het land polste de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak – de vakbond van rechters en aanklagers – zorgvuldig of iedereen bereid is tot acties ‘hoewel u er buikpijn van krijgt’.

Ja, was het overheersende antwoord. Het is genoeg met alle uitvallers die de werkdruk niet meer trekken, en hun zaken noodgedwongen aan collega’s moeten laten. In een video vertelde de voorzitter van de vakbond dat hij ‘had gehoord van mensen die van uitputting op de zitting instorten en van hun werkgever nul op rekest krijgen als het gaat om de vergoeding van de ambulancekosten’. “We staken met grote tegenzin, want we willen aan het werk. We hebben een fantastisch vak, maar we moeten dat en onszelf beschermen.”

Ik neig het te geloven.

Paul Vugts schrijft elke vrijdag over zijn werk als misdaadverslaggever. In de Parool Misdaadpodcast vertelt hij samen met collega Wouter Laumans over ontwikkelingen in Amsterdam en ver daarbuiten.

Reageren? paul@parool.nl.