De wens van Halsema om rechts Nederland een cadeautje te geven

Deze week ging het in de Stopera opnieuw over de invoering van preventief fouilleren. De zoveelste keer, sinds de nieuwe politiecommissaris Frank Paauw half februari op AT5 het onderwerp op tafel gooide, splijt het onderwerp politiek Amsterdam in tweeën.

En dat is eigenlijk gek, merkte Bij1-duoraadslid Jazie Veldhuyzen donderdagavond in een debat op. Want het coalitie­akkoord van GroenLinks, D66, PvdA en SP uit 2018 is kraakhelder: ‘preventief fouilleren wordt niet ingezet’, staat op pagina 28. Het kan niet duidelijker.

Progressief Amsterdam is al decennia tegen het middel. Uit onderzoek blijkt dat het nauwelijks wapens van de straat haalt, het stigmatiseert buurten en bewoners en het veroorzaakt etnisch profileren, waardoor mensen van kleur benadeeld worden ten opzichte van witte mensen. Voor partijen als GroenLinks en D66 was hun weerstand daarom logisch. Met steun van kleinere partijen zoals Bij1, Denk en de Partij voor de Dieren is er zelfs een comfortabele raadsmeerderheid tegen preventief fouilleren. Noodzakelijk, want coalitiepartners PvdA en SP braken hun belofte dit voorjaar al en hebben zich achter de wens van Paauw geschaard.

Hoe kan het dan dat in november toch een proef gaat starten waarbij de politie de bevoegdheid krijgt om passanten in bepaalde buurten tijdelijk te gaan fouilleren?

Dat is omdat burgemeester Femke Halsema het idee heeft omarmd. Zij wil een poging doen om het wapengeweld van de afgelopen maanden in te dammen en preventief fouilleren komt dan lekker daadkrachtig over. Bovendien is het een manier voor Halsema om te laten zien dat ze boven de partijen wil staan. De rechtse opiniemakers en oppositiepartijen verwijten Halsema steevast linkse slapheid na een geweldsincident. Door preventief fouilleren in te voeren dient Halsema hen van repliek.

En bovendien levert het haar politiek kapitaal op in de richting van het rechtse Haagse kabinet, en haar nieuwbakken politiechef. Voor de dadendrang van de burgemeester moeten de principes van GroenLinks en D66 maar even wijken.

Maar de wens van Halsema om preventief fouilleren in te voeren is eigenlijk nog gekker dan de onwil van GroenLinks en D66 om het tegen te houden.

Femke Halsema die preventief wil fouilleren? Twintig jaar geleden, op 26 februari 2001, was er in de Tweede Kamer eigenlijk geen parlementariër te vinden die negatiever was over de invoering van het middel dan toenmalig GroenLinks-Kamerlid Halsema. Een ‘rotwet’, noemde zij het in een debat, ‘het gebruik van dwangmiddelen jegens burgers’, en zelfs ‘een nieuwe on­gekende ongeclausuleerde bevoegd­heid.’

Halsema was zo’n fervent tegenstander dat haar collega-parlementariërs er zelfs een beetje om moesten gniffelen. “De woorden van mevrouw Halsema zijn zo dramatisch dat ik er bijna van onder de indruk raak,” schamperde CDA-Kamerlid Wim van de Camp toentertijd.

Ook nu wordt er weer gegniffeld, maar dan door de oppositie in de raad. Door de gigantische draai van Halsema en de coalitiepartijen krijgen zij wat ze willen, én maken zij het de progressieve coalitie moeilijk in aanloop naar de komende verkiezingen. Want een duidelijker voorbeeld van kiezersbedrog is natuurlijk niet te verzinnen. Deze week uitte nota bene Amnesty International z’n bezorgdheid over de gang van zaken. Uitgerekend in de stad waar GroenLinks en D66 de dienst uitmaken, moet Amnesty de noodklok luiden.

Het verweer van D66 en GroenLinks om het plan niet te blokkeren, is dat de burgemeester nu eenmaal de bevoegdheid heeft om het middel in te voeren, ongeacht wat de raad er van vindt. Het heeft geen zin om fel tegen te zijn, zeggen zij, en het levert bovendien alleen maar gezichtsverlies op voor Halsema als zij het haar moeilijk maken.

Blijkbaar is een belofte aan de Amsterdamse kiezers minder waard dan de wens van Halsema om rechts Nederland een cadeautje te geven.

Politiek verslaggevers Michiel Couzy en Ruben Koops belichten beurtelings op zaterdag in ‘Republiek Amsterdam’ een politiek onderwerp uit de stad.

Reageren? r.koops@parool.nl