De regionale Russische pers geeft hoop dat het verzet wijdverbreider is dan wij denken

Er is – gelukkig – ruim aandacht voor onafhankelijke Russische journalisten die gedwongen het land zijn ontvlucht en nu vanuit onder meer Amsterdam hun werk voortzetten. Zij komen vrijwel allemaal uit de metropolen Moskou en Sint-Petersburg.

In het onmetelijke Rusland was ook een bloeiende regionale journalistiek met prima dagbladen, tv-zenders en radiostations. Het gevaar voor deze journalisten was en is veel groter. In de meeste regio’s regeren gouverneurs alsof het hun privékoninkrijkje betreft en is de grens tussen georganiseerde misdaad en overheid moeilijk te trekken.

Sinds de oorlog hebben veel regionale journalisten en uitgevers ook hun boeltje gepakt en proberen ze vanuit Jerevan en Tbilisi de draad weer op te pakken. De bekende regionale uitgevers Victor Mutsjnik van TV-2 uit Tomsk en Jevgeni Samonochin van Krestjanin uit Rostov aan de Don lanceerden onlangs hun nieuwe platform ‘Voorbij Moskou’. Inmiddels hebben zich tientallen uitgevers en correspondenten bij het initiatief aangesloten –van Irkoetsk in het noorden tot Krasnodar in het zuiden van Rusland.

Hier geen verhalen over Poetin, het Kremlin en de oligarchen, maar heel directe informatie over het leven in de provincies. Correspondenten lopen plaatselijke kerkhoven af om nieuwe graven te tellen en zo een beeld te krijgen van het aantal gesneuvelde soldaten in hun regio. ‘Zestien nieuwe graven,’ meldde de Tymen-reporter deze week, ‘waaronder twee van het Wagner huurlingenleger.’

Er komen ook regelmatig meldingen voorbij van brandstichtingen en aanslagen die de Russische staatspers uiteraard niet halen. Maar ook de internationale pers niet. Zoals deze week een explosie in Kostroma, waar bewoners een vuurzee zagen in de buurt van een groot kassencomplex. En sabotage van een spoorlijn in de grensregio met Oekraïne. De omvang is moeilijk vast te stellen, maar het Telegramkanaal van ‘Voorbij Moskou’ volgend, krijg je het idee dat verzet wijdverbreider is dan wij denken.

Uit Rostov komt het nieuws dat er geen weerberichten meer worden gemaakt door de plaatselijke meteorologische dienst. Er is gebrek aan apparatuur dat uit Europa moet komen. Oekraïne, Polen en Roemenië geven geen weergegevens meer door, waardoor voorspellingen onbetrouwbaar zijn. Dit is vooral schadelijk voor de landbouw. Inwoners van Taman demonstreerden tegen de bouw van een ammoniakfabriek die het milieu dreigt te verzieken. In de Baikalregio kunnen zevenduizend weeskinderen niet geplaatst worden. Op alle zorg wordt door de oorlog flink bezuinigd.

In Nizjni Novgorod is een rel ontstaan na de verkiezing van de beste conciërge van het jaar. Elk huizenblok in Russische steden heeft zijn eigen ‘dvornik’ die sneeuw ruimt, de trappenhuizen netjes houdt en hand- en spandiensten verricht. Volgen de bewoners van de Burakovskistraat is hun Alian Moelchtarov de ideale conciërge. Hij redde zelfs een hond die door het ijs was gezakt.

Tot grote woede van de bewoners ging een andere conciërge er met de prijs vandoor. Volgens de lokale correspondent was er met de uitslag geknoeid. “Wij hebben al twintig jaar geen eerlijke verkiezingen gehad, zo is het leven onder Poetin,” citeert ‘Voorbij Moskou’ een bewoner. “Alles is op leugens gebaseerd. Maar dat we zover zijn gekomen dat zelfs de verkiezing van een conciërge wordt vervalst…”

Derk Sauer is uitgever van The Moscow Times en columnist bij Het Parool. Hij is ook ­oprichter van de Russische krant Vedomosti en oud-uitgever van RBK Gazeta.