Zo ziet het vernieuwde The Movies eruit: ‘Ik hoorde af en toe: Alex, het wordt wel héél duur!’

Na jarenlange renovatie gaat maandag The Movies weer open. De oudste bioscoop van de stad was eraan toe. Niet alleen werden fundering, muren en daken gerepareerd, ook het interieur is in volle glorie hersteld. Met moderne én tweedehands vondsten: ‘De lambrisering komt uit het café naast de Jaap Edenbaan.’

Drie dagen voor de officiële heropening is het nog een tikkeltje chaotisch in The Movies. Timmermannen lopen met houten panelen te sjouwen, een trap wordt met tapijt bekleed, in de grote zaal moet nog een filmdoek opgehangen worden. Ook de nieuwe toonbank waar straks de filmkaartjes achter verkocht moeten ­worden, staat nog niet op z’n plek. Wordt het stressen om de deadline te halen? “Eh... ja,” zegt directeur Alex Rutten (62) tijdens een kleine rondleiding door zijn vernieuwde filmhuis. Lachend: “Zie je het aan mijn gezicht?”

Bij Rutten en het druk rondbanjerende personeel is de opwinding voelbaar: ze mogen haast weer, eindelijk, na bijna drie jaar. Sinds begin 2020 kregen ze coronalockdown na coronalockdown te verstouwen, wat iedereen ervaarde als een moeilijke periode. “Dat open-en-dicht is heel lastig voor een bioscoop: je moet je voorraden weer aanvullen, alles schoonmaken, en het personeel had het er ook zwaar mee. Zij moesten bezoekers steeds wijzen op het houden van afstand, wat ze heel vervelend vonden. Want dat past helemaal niet bij de gastvrijheid die je wil bieden.”

Grote scheuren

Nadat de bioscoop voor de zoveelste keer moest sluiten besloot Rutten samen met mede-eigenaar Kadir Selçuk om de tent dan maar helemaal dicht te gooien voor een grootscheepse verbouwing. Dat die ooit moest gebeuren, stond namelijk vast. Al in 2018 bleek dat de bioscoop ernstig was verzakt.

“Als we in één pand hadden gezeten, was dat misschien niet zo’n groot probleem geweest, want dan zakt je gebouw als geheel. Maar The Movies bestaat uit vijf afzonderlijke pandjes. Door de ­verzakking gingen die elkaar een beetje omtrekken.”

De slechte staat van het pand werd ook van binnen zichtbaar: wc-deuren gingen zo scheef hangen dat ze niet meer sloten, in de muren ontstonden scheuren die steeds groter werden. “Bezoekers kwamen dat zelfs bezorgd aan ons melden.”

Opberghok

Al snel bleek dat vrijwel overal de fundering in z’n geheel ontbrak. Maar onder zaal 1, de monumentale, oudste zaal van The Movies, werd gek genoeg wél een prima fundering aangetroffen. Die ontdekking was een enorme meevaller, zegt ­Rutten. “We hebben een podium over de stoelen gebouwd, en daarop hebben we al het meubilair gestapeld dat we wilden behouden – het stond haast tot het plafond. Zo konden we die spullen veilig opbergen en alle vloeren in de rest van de bioscoop helemaal openbreken.”

Tijdens het aanleggen van de fundering bleek ook dat sommige muren compleet vervangen moesten worden en werd er asbest aangetroffen. Maar doordat alles toch al zo drastisch werd aangepakt, kon Rutten doorpakken en vrijwel zijn hele verlanglijstje inwilligen om The Movies toekomstbestendig te maken.

Met stip op nummer één waren dat de lichtkoepels die in het dak van de foyer zijn aangebracht. De bioscoopdirecteur wijst naar de matglazen ruiten in het plafond die een prettig daglicht werpen op het nieuwe bargedeelte. Voorheen was dat toch enigszins een donker hol, nu is het een licht, knus ingericht café waar het fijn kranten lezen is aan de bruine leestafel. “Ik hoop dat The Movies hierdoor ook een plek wordt waar mensen overdag graag komen.” Het restaurant is overigens niet teruggekeerd: het runnen daarvan leverde te veel kopzorgen en te weinig winst op.

Dekentjes uitgedeeld

Naast het binnenlaten van daglicht was er grote behoefte aan een nieuw luchtbehandelingsysteem waarmee de bioscoop op duurzame manier verwarmd, gekoeld en geventileerd kon worden. Want in de winter moesten er soms dekentjes worden uitgedeeld, ’s zomers was het zweten. En bij een volle zaal wilde het er nog weleens wat muffig ruiken. Rutten: “Ik wilde ook heel graag de zichtlijnen verbeteren: dat bezoekers het beeld goed kunnen zien, ook met een langer persoon voor zich. Dat was eerst echt slecht. Vanaf sommige stoelen keek je tegen de achterhoofden aan.” Om die reden is de inrichting van zaal twee een kwartslag gedraaid: in plaats van een langgerekte pijpenla is daardoor nu een brede, ondiepe zaal ontstaan. “Bij de oude Movies zat je echt bij elkaar op schoot. Dit is tien keer beter.”

Naast allerlei andere technische vernieuwingen – denk aan nieuwe doeken, laserprojectoren en een letterbord aan de gevel – was een van de grootste uitdagingen het behouden van de nostalgische sfeer, en daarmee het interieur van The Movies, waaraan het zijn koosnaam ‘Klein Tuschinski’ dankt.

Hoewel de bioscoop uit 1912 stamt, zijn de opvallende art deco-elementen niet uit het begin van de vorige eeuw: dat is allemaal de inbreng van The Movies-oprichter Pieter Goedings, die de bioscoop in 1971 met zijn vrouw Wil kocht en het filmhuis eigenhandig inrichtte. De lampen die nu weer in de foyer hangen vond Goedings bijvoorbeeld in een warenhuis in Parijs, het patroon van het tapijt is ooit door hem zelf ontworpen. Rutten: “Dat originele tapijt was al jaren geleden weggehaald, maar Goedings’ dochter Petra had nog een stukje thuis liggen. We hebben het daardoor kunnen laten namaken.”

Skeeve Skaes

Volledig in de geest van Goedings heeft ook Rutten her en der wat gouden vondsten op de kop getikt. Hij vond een schitterend art-decobehang dat in de gangen en het café is aangebracht, en is bijzonder content met de donkere lambrisering. De houten panelen lijken er altijd al te hebben gehangen, maar komen toch echt uit een heel ander stukje Amsterdam. “Ken je dat café dat vroeger naast de Jaap Edenbaan zat, de Skeeve Skaes? Daar komt het vandaan. Ik kwam er vroeger weleens met mijn vrouw en kinderen. Toen ik hoorde dat het te koop was wist ik: dit moet ik hebben voor The Movies.”

Al met al is Rutten opgelucht dat de renovatie erop zit. Niet alleen heeft de klus een jaar langer geduurd, ook hangt er een pittig prijskaartje aan. De eigenaars van het pand zijn de Amsterdamse vastgoedinvesteerders Mark en Peter Bakker, die tijdens de verbouwing geen huur incasseerden en het grote onderhoud betaalden. “Ik weet oprecht niet wat zij hebben geïnvesteerd.” Lachend: “Ik hoor alleen af en toe: Alex, het wordt wel héél duur! O, wat vervelend, zeg ik dan maar. En zelf hebben we alles betaald wat er nieuw in zit. Ik denk dat we wel zeven ton kwijt zijn.”

Hartverwarmend

Nu is het dus hopen dat er straks weer genoeg filmliefhebbers de Haarlemmerdijk weten te vinden. Gelukkig is de laatste jaren wel gebleken dat The Movies diep in het hart zit van de Amsterdammer. Zo werd in coronatijd, na een uitspraak van mededirecteur Selçuk over de penibele financieel situatie van The Movies, een petitie opgezet om de bioscoop te redden. Die werd door dertigduizend mensen ondertekend, onder wie ook collega’s uit het filmvak als actrice Georgina Verbaan en regisseur Martin Koolhoven.

Zij vonden dat de gemeente moest ingrijpen en dat The Movies koste wat kost moest blijven bestaan. “Er was nooit sprake van dat we het niet zouden redden, dus ik was er eigenlijk niet zo heel gelukkig mee. Maar die betrokkenheid was wel heel hartverwarmend.”

Niet lang daarna startte The Movies een crowdfundingsactie om wat geld voor de renovatie van de monumentale grote zaal bij elkaar te sprokkelen. “We wilden 50.000 euro ophalen, maar binnen drie dagen was er al 90.000 euro gedoneerd, door achttienhonderd mensen.” Rutten laat zien wat ermee is gedaan: het plafond is compleet vernieuwd, de tapijten aan de muur zijn gereinigd en gerepareerd, de antieke wandlampen zijn opgekalefaterd en voorzien van ledverlichting en het gordijn dat voor het filmdoek komt te hangen is ook hersteld.

“Ik had die crowdfunding eigenlijk onderschat: wat maakt die paar duizend euro uit op een begroting van een paar ton, en wie doneert nou geld aan een bioscoop? Maar ik had het mis. Blijkbaar zijn heel veel Amsterdammers verknocht aan The Movies.”