Wie wordt de nieuwe Sharon Dijksma? Dit zijn de kanshebbers

De voordracht van Sharon Dijksma als beoogde nieuwe burgemeester van Utrecht kwam vorige week als een volslagen verrassing voor Amsterdam. Zelfs lokaal PvdA-leider Marjolein Moorman, die haar partijgenoot in 2018 hoogstpersoonlijk had overtuigd om wethouder Verkeer en Vervoer te worden in de hoofdstad, werd pas op het allerlaatst geïnformeerd door Dijksma. In een verklaring wenste de Amsterdamse PvdA haar alle goeds, maar in de wandelgangen van de Stopera lieten Moorman en andere lokale PvdA’ers weten verbijsterd te zijn over het vertrek na krap twee jaar.

Maar voor teleurstelling is weinig tijd. Dijksma zwaait op 16 december af als wethouder en dan moet ongeveer duidelijk zijn wie haar gaat opvolgen. Het is aan de PvdA, in het bijzonder de vijf raadsleden, om te bepalen wie de wethouderspost bekleedt tot de raadsverkiezingen van 2022.

Argusogen

De coalitiegenoten – D66, GroenLinks en SP – volgen de zoektocht naar een nieuwe PvdA-wethouder met argusogen. Dat is ongebruikelijk. De opvolging van Lodewijk Asscher door Pieter Hilhorst in 2012 werd volledig binnen de PvdA opgelost en ook na het opstappen van D66-wethouder Udo Kock in 2019 gaven de overige partijen D66 alle ruimte. Nu willen de coalitiepartijen een vinger aan de pols houden.

“We gaan hier zeker over praten ja, ik wil op de hoogte blijven van hoe het nu verder moet,” zegt SP-voorman Erik Flentge. Die zorg is ontstaan doordat Dijksma een aantal van de belangrijkste dossiers onder beheer heeft. Denk aan de hersteloperatie van de kades en bruggen, het autoluw maken van de stad en het uitbreiden van het metronetwerk. Vanwege het gewicht en de landelijke uitstraling van die portefeuille steken de overige coalitiepartijen hun wensen niet onder stoelen of banken.

Haagse connecties

Er bestaat bij de coalitiegenoten een heldere voorkeur voor een ervaren bestuurder met goede Haagse connecties, zodat die daar de Amsterdamse belangen kan behartigen. “Het zal moeilijk zijn om iemand zoals Dijksma te vinden,” zegt D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig. “Essentieel is dat iemand zich voor meerdere jaren committeert. Als het iemand van buiten Amsterdam is, dan moet die de dossiers heel goed kennen, want tijd om rustig een jaartje in te werken is er eigenlijk niet.”

Ook GroenLinksfractievoorzitter Femke Roosma is duidelijk. “Voor ons is het belangrijk dat deze persoon de autoluwambitie van dit college niet alleen omarmt maar ook voortvarend uitvoert,” zegt zij. “Iemand met goede ingangen in Den Haag is zeker een pre, om de noodzakelijke infrastructurele projecten, waaronder vooral de investeringen in het ov, voor Amsterdam te kunnen realiseren.” Voor Flentge is ervaring ook belangrijk: “Een sterke wethouder en een krachtige bestuurder, die verbinding zoekt met andere bestuurders.”

PvdA-wethouder van Onderwijs Marjolein Moorman wil nog weinig kwijt over de opvolging. Waarschijnlijk zal de partij vrijdag de formele procedure starten door een profielschets te publiceren. Wel geeft Moorman aan dat zij zichzelf niet ziet als opvolger van Dijksma. “Ik ben heel gelukkig met mijn portefeuille, we kunnen prima iemand vinden die haar taken kan uitvoeren.”

De stad dienen

Op de Stopera gonst het intussen van de suggesties. De namen van mogelijke kandidaten vallen uiteen in drie categorieën.

In de eerste categorie, bestuurders met (Haagse) ervaring, klinkt soms hoopvol de naam van oud-minister en voormalig PvdA-voorzitter Lilianne Ploumen, thans Kamerlid, een Amsterdamse die nabij het Slotervaartziekenhuis woont. Haar beschikbaarheid is overigens twijfelachtig, in dagblad De Limburger kondigde ze in oktober aan voor een nieuwe termijn in de Tweede Kamer te willen gaan.

Tweede categorie is een groep lokale PvdA’ers voor wie het vertrek van Dijksma een kans is om promotie te maken. Denk aan PvdA-stadsdeelvoorzitter Maarten Poorter uit Oost, die bevriend is met Moorman. Hij is beschikbaar. “Ik ben de politiek ingegaan om de stad te dienen. De partij moet breed kijken en ze weten wat ik kan, dan volgt een misschien een gesprek.”

Ook PvdA-raadslid Dennis Boutkan, woordvoerder verkeer & vervoer in de raad die eerder zitting had in de enquêtecommissie financiën, wordt een kansrijke positie toegedicht. Boutkan wil niet reageren. Opvallend is wel dat hij op sociale media, na de afgelopen maanden vooral kattenfoto’s en vakantiekiekjes te hebben gedeeld, nu foto’s van zijn vele werkbezoeken aan Amsterdamse mobiliteitsprojecten de wereld instuurt.

De grote vraag is of Boutkan vanuit de fractie nog concurrentie krijgt van zijn fractievoorzitter Sofyan Mbarki, die eerder dit jaar twijfelde over een overstap naar de Tweede Kamer. Maar ook Mbarki wil niet ingaan op vragen over de opvolging, zolang de procedure nog niet gestart is.

Outsiders

De derde groep waaraan door betrokkenen wordt gedacht is die van relatieve outsiders, die nu niet politiek actief zijn. Denk aan een hoge ambtenaar op een ministerie, of een directeur van een gemeentelijke afdeling. Op deze manier loste de PvdA in 2009 de opvolging van wethouder Tjeerd Herrema op toen die moest aftreden na kostenoverschrijdingen bij de Noord/Zuidlijn. Topambtenaar Hans Gerson nam toen zijn plaats in. De naam van Adnan Tekin, voormalig rechterhand van burgemeester Job Cohen en oud-gedeputeerde van de provincie Noord-Holland, valt in deze context regelmatig.