Wie volgt Shula Rijxman op als wethouder? Deze namen doen de ronde

Bij de opvolger van de vertrokken wethouder Shula Rijxman wil D66 geen risico’s meer nemen. Gezocht: iemand met aantoonbare kennis over de portefeuille Zorg en bestuurlijke of politieke ervaring. Veel namen zingen rond, onder wie die van een paar opvallende outsiders.

Dinsdagavond sloot de termijn om te solliciteren bij D66: wie wil de opvolger worden van wethouder Shula Rijxman? Een sollicitatiecommissie gaat nu aan de slag. De nieuwe wethouder wacht een grote verantwoordelijkheid, schrijft de partij in de vacaturetekst: ‘Als bestuurder leef je in een glazen huis: je kan op ieder moment ter verantwoording worden geroepen. Je werkt dus transparant, discreet en integer en bent je bewust van je voorbeeldfunctie.’

Shula Rijxman (voormalig wethouder Zorg, ICT, Deelnemingen) vertrok onlangs na acht maanden. In haar afscheidsbrief schreef ze: ‘Ik voel mij niet meer lekker in de rol en daar heb ik mijn conclusie uit getrokken.’ Op de achtergrond was ook onvrede bij ambtenaren te horen over haar bestuursstijl en dossierkennis. Rijxman zelf zei in haar afscheidsspeech te moeten wennen aan het glazen huis dat de Stopera is.

Geen wonder dat in de nieuwe vacaturetekst expliciet gezocht wordt naar iemand die met iedereen verbinding weet te leggen en die inhoudelijk ervaring met de portefeuilles heeft. Een kandidaat hoeft niet uit Amsterdam te komen. Wel moet er een aantoonbare relatie met de stad zijn of moet de sollicitant bereid zijn om te verhuizen.

Bekend is dat partijleider Reinier van Dantzig geen risico’s meer wil lopen na het debacle met Rijxman. Daarom ligt het ook in de lijn der verwachting dat solliciteren alleen zin heeft voor wie gevraagd is door de partijtop of prominenten. Wie maken er kans?

Binnen de stadsgrenzen

Binnen Amsterdam wordt gekeken naar twee stadsdeelbestuurders, Alexander Scholtes (Centrum) en Yassmine El Ksaihi (Noord). Een logisch idee: D66 is enthousiast over huidig wethouder Melanie van der Horst, die als stadsdeelbestuurder doorstroomde vanuit West.

Scholtes is aantrekkelijk voor de partij vanwege zijn politieke ervaring. In de periode 2010-2014 vervulde hij de functie van fractievoorzitter in Zuid, daarna was hij ruim drie jaar de adviseur van Kajsa Ollongren toen zij nog wethouder was. Na een uitstapje bij Schiphol als adviseur keerde hij vorig jaar terug als stadsdeelvoorzitter. Minpunt: hij kent de zorg niet.

Voor D66 ligt er bij beide keuzes een risico. Scholtes werkt goed samen met burgemeester Femke Halsema en met wethouder Sofyan Mbarki. Hij vervult een belangrijke rol in beeldbepalende dossiers als de aanpak van de overlast in het Wallengebied en na een jaar begint hij daar net een beetje op stoom te komen. Heeft D66 iemand klaarstaan om deze belangrijke taak weer over te nemen?

El Ksaihi is in allerlei rollen al jaren actief binnen D66 en vanaf oktober 2017 als raadslid. Daarvoor werkte ze lang in het sociale domein, onder meer in de zorg. Tijdens de vorige raadsperiode voerde zij ook het woord op het zorgdossier. Haar persoonlijke band met Van Dantzig is goed. Alleen net zoals bij Scholtes: als zij weggaat in Noord, creëert de partij daar een nieuw probleem.

Buiten de stadsgrenzen

Daarom klinkt binnen D66 ook nadrukkelijk de naam van Marcelle Hendrickx. Zij studeerde aan de Hogeschool van Amsterdam en is sinds 2014 Zorgwethouder in Tilburg. Ze kent zowel de politiek als de portefeuille goed en wordt gezien als een zeer ervaren bestuurder. Daarnaast is de stelregel binnen D66 dat wethouders niet langer dan twee periodes op één plek zitten, terwijl zij al bezig is aan haar derde periode. Amsterdam zou een logische volgende stap zijn.

Voor Ilse Zaal is de gemeente ook een mooie vervolgstap. Momenteel is zij gedeputeerde van de provincie Noord-Holland, maar na de verkiezingen is het onzeker of ze door kan gaan. Ze moet voor het wethouderschap vanuit Zaandam naar Amsterdam verhuizen en ze kent de zorg niet goed, maar Zaal kan zomaar de best of the rest zijn als andere kandidaten afvallen.

Vanaf de GGD

Een vijfde naam die Reinier van Dantzig in ieder geval gebeld zal hebben, is José Manshanden. Op papier is zij de ideale kandidaat: ze is sinds 2017 directeur van GGD Amsterdam, kent de belangrijkste zorgpartner daardoor als geen ander, ze heeft bestuurlijke ervaring en ze is D66-lid. Zo adviseerde ze de partij afgelopen jaar met het samenstellen van de kandidatenlijst voor de Eerste Kamer.

Het grote nadeel? Mensen rondom haar vragen zich af of ze wel zin heeft in dit laatste klusje. Bij de GGD heeft ze al vervroegd pensioen aangekondigd, wat erop duidt dat ze er niet op zit te wachten in het publieke domein te treden. Maar als Van Dantzig ook echt een beroep op haar doet, kan ze dan nee zeggen?

De outsiders

Vanuit de Tweede Kamer zingt de naam van Vera Bergkamp rond. Haar voorzitterschap in de Tweede Kamer ligt al even onder vuur, dit zou een perfecte uitweg kunnen zijn. Tegelijkertijd is het gezichtsverlies voor D66 landelijk als zij daar nu vertrekt, en ze kent de Amsterdamse politiek niet goed. Lisa van Ginneken, Alexander Hammelburg en Kees Verhoeven worden ook allemaal genoemd vanuit Den Haag, maar zij hebben of te weinig bestuurlijke kennis of ze kennen de mores van de Stopera niet goed.

Voormalig stadsdeelvoorzitter Zuid Sebastiaan Capel is ook beschikbaar, maar hij heeft net als Alexander Scholtes geen aantoonbare ervaring met de zorg. Bij het vertrek van Udo Kock op Financiën in 2019 werd naar hem gekeken. Van Dantzig koos toen uiteindelijk voor Victor Everhardt. Eerder werd voormalig minister Ingrid van Engelshoven ook op een lijstje gezet, maar als voormalig mentor van Rijxman lijkt dat strategisch een slechte keuze. Ook wordt de stap van minister naar wethouder gezien als een degradatie.

Traditiegetrouw wordt ook gekeken naar de raadsleden binnen de eigen partij die al actief zijn in de Amsterdamse politiek. Binnen D66 zijn dit vrijwel allemaal nieuwe gezichten bij wie de politieke ervaring ontbreekt. Ilana Rooderkerk is de uitzondering, maar zij probeert juist profiel op te bouwen als fractievoorzitter. Bovendien heeft zij geen bestuurlijke ervaring.

Of tovert D66 toch iemand anders uit de hoge hoed? Van Dantzig hoopt eind april de nieuwe wethouder te presenteren. Tot die tijd worden de portefeuilles van Shula Rijxman verdeeld over de andere wethouders.