Wel een koopcontract, maar geen woning in Noord: kan dat zomaar?

Woningcorporatie De Alliantie verkocht 37 koopwoningen in een onzeker bouwproject in Noord. Op het moment dat de vergunningen niet rondkwamen, trok De Alliantie de stekker eruit en bleven de kopers, ondanks een getekend koopcontract, met niets achter. Kan dat zomaar?

Dat is de vraag die de Amsterdamse rechtbank nu moet beantwoorden. Advocaat Jan van der Grinten van bureau Kennedy Van der Laan zei daar donderdagmiddag volmondig ja op. In de rechtszaal op de Parnassusweg in Amsterdam sprak hij namens De Alliantie van pech. Het was, zei hij, niet te voorzien dat er problemen zouden ontstaan. Op het moment dat dat wel het geval was, konden de corporatie en de bouwer, Hurks uit Eindhoven, zich in deze commerciële verkoopdeal beroepen op voorwaarden. Juridisch zit de zaak volgens Van der Grinten waterdicht.

Maar zo eenvoudig is het niet, zei advocaat Jan de Koning van De Koning Vergouwen Advocaten namens de kopers. De woningcorporatie had zich immers niet opgesteld als een doorsnee commerciële partij. Zij had standaard koopcontracten gemaakt. Klanten konden zich zonder makelaar melden, bij voorkeur zelfs, want over de verkoopprijs mocht bijvoorbeeld niet eens onderhandeld worden. Kopers waren geheel afhankelijk van De Alliantie en diens verkopend makelaar, Hallie & Van Klooster. Die zou alleen verkooppraatjes hebben gehouden en verzuimd hebben in een vroeg stadium te vertellen dat de vergunningen voor de bouw mogelijk niet rond zouden komen.

Kleine lettertjes

In de rechtszaal zaten tientallen gedupeerden, veelal huurders die ruim 3,5 jaar geleden de stap naar een koopwoningen dachten te maken. Ze kochten de appartementen in Buiksloterham voor bedragen variërend van 210.000 tot 350.000 euro. In het gesloten koopcontract werden punten opgenomen die een ‘opschortende werking’ voor de koop hadden, indien ze niet werden gehaald. Het koopcontract werd dankzij die ‘kleine lettertjes’ vernietigd. Maar inmiddels verkoopt De Alliantie dezelfde woningen binnenkort opnieuw, tegen veel hogere prijzen. Die kunnen de eerste kopers niet meer betalen.

“Deze woningen hadden niet eens aan ons verkocht mogen worden,” aldus een van de gedupeerden. Advocaat De Koning is het daar mee eens. Het was allang duidelijk dat bedrijven, zoals coatingbedrijf Wegter, zich met man en macht tegen woningbouw op het nieuwe bouwterrein van Buiksloterham verzetten, omdat zij dan aan strengere milieu-eisen moesten voldoen. Intussen kon de gemeente geen omgevingsvergunning afgeven en mocht de bouw niet beginnen.

Oorlogspad

Eveline Speich, advocaat bij De Koning: “Wegter was op oorlogspad.” In september 2015 was er al een inspraak-reactie van het coatingbedrijf. Een maand later werd De Alliantie door de gemeente gewaarschuwd dat er bezwaren tegen de bebouwing waren.

“Bezwaren, zienswijzen, waarschuwingen van de gemeente: dit waren heel concrete acties,” aldus Speich. “Dit alles was één hele grote tank van Wegter met een rode vlag er op. Die tank had De Alliantie moeten zien aankomen. Wat ik nu steeds hoor is dat De Alliantie wel erkent dat de tank reed, maar ervan uitging dat die een keer linksaf zou slaan. De corporatie had hoop dat de omgevingsvergunning zou worden verleend. In dit stadium was het echter onverantwoord dat kennis over de risico’s niet met de kopers werd gedeeld.”

Avontuur

De koop had misschien wel gesloten kunnen worden volgens Speich, maar dan had er veel beter en uitvoeriger informatie verstrekt moeten worden. Veel kopers zijn doorsnee consumenten, aldus de raadsvrouw. Die wisten niet dat de bouw van een huis in een nieuw gebied een avontuur is waarbij vergunningen en bestemmingsplannen, bemachtigd of gewijzigd moeten worden.

Als de verkopende partij dan doet alsof het standaardprocedures zijn en niemand waarschuwt, raakt de koper volgens Jan de Koning onbeschermd tegen calamiteiten. En dat, terwijl de corporatie zich wél voor tegenspoed heeft ingedekt door risico’s door te schuiven naar de koper. De Koning: “De Alliantie heeft een koopovereenkomst afgesloten, terwijl onzeker was of er gebouwd kon worden. Kopers werden niet voorgelicht en zaten contractueel ruim een jaar lang aan de koop vast. Zij werden gevangen in het contract. Toen het De Alliantie goed uitkwam, nam ze van de kopers afscheid.”

De rechter, Ritsaert Mulderije, vroeg tevergeefs of partijen onderling nog tot een compromis kunnen komen. De kopers, die huurders zijn, zeggen niet meer dan 15 procent boven de eerder overeengekomen prijs te kunnen betalen. Volgens De Alliantie zijn de bouwkosten met 65 procent gestegen. Daarmee zou een korting van niet meer dan 5 procent op de nieuwe prijzen van de appartementen mogelijk zijn.

Het eind- of tussenvonnis volgt op 11 september.