Vliegbedrijven komen in opstand tegen tariefstijging Schiphol

Momenteel lopen gesprekken over de tarieven die Schiphol de komende drie jaar aan de maatschappijen wil vragen. Daarbij stuurt de luchthaven aan op een flinke verhoging, naar verluidt met een derde, om de coronaverliezen van het afgelopen jaar en de kosten van nieuwbouwprojecten goed te maken. In 2019 haalde Schiphol 972 miljoen euro havengelden op.

Het kabinet besloot afgelopen juni al dat Schiphol ‘de totale omvang’ van de gederfde corona-inkomsten kan omslaan over de luchtvaartmaatschappijen, maar daarmee mag wachten tot 2023. Alleen al in 2020 liep de luchthaven 655 miljoen havengeld mis.

Dubbel getroffen

Volgens de maatschappijen worden ze daardoor dubbel getroffen. Ze moeten nu niet alleen voor hun eigen coronaklap opdraaien, maar ook voor die van Schiphol. Dat brengt het herstel van de luchtvaartsector ernstig in gevaar. De maatschappijen willen dat de luchthaven, in ieder geval deels, afziet van de gemiste coronainkomsten. “Wij vinden het belangrijk dat de tarieven op concurrerend niveau moeten blijven en niet stijgen,” zegt topman William Vet van Easyjet Nederland. “Zeker nu er voorzichtig herstel komt.”

De luchtvaartbranche wijst daarbij naar andere luchthavens. “In Madrid is net voor vijf jaar een verhoging van 5 procent afgesproken, om het herstel niet in gevaar te brengen,” aldus Marnix Fruitema van brancheorganisatie Barin. “Dat is ook in het belang van Schiphol; de luchthaven schiet er niets mee op dat er door torenhoge tarieven maatschappijen omvallen of naar elders vertrekken.”

Het steekt Barin dat Schiphol zicht heeft op honderden miljoenen uit de verkoop van aandelen ADP, die het overweegt in te zetten voor expansie in het buitenland. Bovendien kan het als semi-overheidsbedrijf goedkoop geld lenen, in tegenstelling tot de maatschappijen. “Ze hebben net een miljard euro opgehaald om hun schulden te herfinancieren.”

De coronamiljoenen die Schiphol nu wil verrekenen, komen bovenop de verwachte tariefsverhoging in verband met de verbouwing van Schiphol. Daarbij spelen grote kostenoverschrijdingen. Zo gaf topman Dick Benschop tijdens de afgelopen halfjaarcijfers toe dat er opnieuw oponthoud is bij de bouw van de A-pier en er nu een conflict is met de aannemers. Volgens de vakpers zou er sprake zijn van bouwfouten.

Monopolist

De maatschappijen weigeren op te draaien voor verdere kostenstijgingen die eerder ook voor de bouw van een nieuwe brandweerkazerne en de renovatie van vertrekhal 1 het geval zouden zijn. “Voor Schiphol doet dat geen pijn, want wíj mogen dat betalen,” zegt Fruitema. “Schiphol is volstrekt monopolist en gedraagt zich ook zo. Dat is teleurstellend in deze tijden.”

Barin overweegt om naar de ACM te stappen omdat de huidige procedure voor de tarieven die tussen 2022 en 2025 betaald moeten worden, niet goed gevolgd zou zijn doordat Schiphol nog bezig is met haar investeringsplannen voor het komende decennium. “Drie van de vijf bouwprojecten die ze willen uitvoeren heeft nog geen budget. Daarover kunnen wij en zij dus nog niet oordelen.”

Volgens de wettelijke regels mag monopoliewaakhond ACM alleen controleren of de procedure voor tarieven goed is doorlopen, niet op de inhoud van de maatregelen. “Schiphol is een monopolist die eenzijdig haar tarieven vaststelt,” zegt Vet. “Er vindt met ons niets meer plaats dan consultatie. Wat wij daar inbrengen kunnen ze naast zich neerleggen en gewoon hun plannen doorvoeren.”

Budgetpier

Easyjet verloor deze week een klacht over de Schipholtarieven tegen ACM bij het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB). De maatschappij vindt het onterecht dat het evenveel havengelden betaalt als concurrenten. “Wij moeten gebruik maken van budgetpieren M en H met beduidend minder faciliteiten dan de ander pieren,” zegt Vet. “Maar we betalen evenveel als maatschappijen die van de reguliere pieren gebruik maken.”

Ook moet Easyjet meebetalen aan de bouw van de A-pier, waar het straks geen gebruik van kan maken. “Wij kunnen niet uitleggen dat onze passagiers via de ticketprijs net zo veel moeten betalen voor een uitgeklede lounge en pier als reizigers die van volwaardige pieren reizen.”