Vier Extinction Rebellion-demonstranten vrijgesproken

Vier van de zeven deelnemers aan de protesten van Extinction Rebellion in Amsterdam-Zuid en -Centrum van oktober 2019, zijn donderdag vrijgesproken door de Amsterdamse rechter. In de overige drie gevallen is het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk verklaard.

Hoewel de kantonrechter erkent dat demonstreren een grondrecht is, mag de burgemeester wel het demonstratierecht beperken uit vrees voor de openbare veiligheid en wanorde. Bij vier demonstranten kon echter niet aan de wettelijke eisen voor vervolging worden voldaan.

Daarvoor is onder meer bewijs vereist dat de demonstranten geen gehoor gaven aan bevelen van de politie. Dat bewijs ontbrak, en daarom zijn de demonstranten vrijgesproken.

“We zijn uiteraard enorm blij dat de rechter niemand veroordeeld heeft,” zegt advocaat Willem Jebbink, die de zeven bijstond. “Dat is hoe dan ook een triomf voor de demonstratievrijheid.”

Stadhouderskade

Het Openbaar Ministerie heeft de zeven demonstranten voor het gerecht gesleept omdat ze deelnamen aan de protesten, terwijl burgemeester Halsema deze had verboden. Het gaat onder meer om de langdurige blokkade van de autoweg op de Stadhouderskade voor het Rijksmuseum op 7 oktober vorig jaar, en de protesten op de Blauwbrug van 13 oktober.

Er werden bij laatstgenoemde protest zo veel mensen gearresteerd (130, om precies te zijn), dat zo’n 250 activisten op noodbevel van de burgemeester ‘bestuurlijk werden verplaatst’ – lees: met een bus opgehaald en gedropt bij een sportpark in Noord.

Lottoballetje

Waarom precies deze 7 – van de bijna 1000 in totaal – demonstranten voor de rechter verschenen, blijft overigens een raadsel. “Het is op zich een praktische aanpak dat je niet meteen alle 1000 man voor de rechter brengt,” zegt advocaat Jebbink. “Maar we hebben wel onze vraagtekens erbij geplaatst: waarom deze zeven?”

Het gaat om onder meer drie studenten, een marktanalist die in het WTC werkt en een Nijmeegse wiskundedocent. Daarover zei de officier van justitie tijdens een eerdere zitting dat de verdachten niet terechtstaan voor hun opvattingen, maar om hun wijze van demonstratie.

“Deze mensen hebben nu wel in het openbaar terechtgestaan en bijna de hele dag in de rechtszaal gezeten.” Het Openbaar Ministerie heeft niet verduidelijkt hoe de zeven zijn gekozen. “Dat het met een lottoballetje ging, en een volstrekt blinde keuze was, is niet aannemelijk geworden.”

‘Ieder zicht op feiten ontnomen’

Bij drie overige demonstranten oordeelde de kantonrechter dat zij te lang zijn vastgehouden. “In één geval was er sprake van iemand die twaalf uur werd vastgehouden, waar dat maar zes uur kon. Daar moet een rechtsstaat als Nederland zich voor schamen,” zegt Jebbink.

Ook miste het proces-verbaal van de aanhouding van de drie betreffende personen. ‘Hierdoor is de kantonrechter ieder zicht op de feiten ontnomen,’ valt te lezen in het vonnis.

Daarom is de officier van justitie in die zaken niet-ontvankelijk verklaard. Dat gebeurt niet vaak, maar daartoe kan de rechter overgaan als het Openbaar Ministerie onzorgvuldig heeft gehandeld.

Of in de woorden van advocaat Jebbink: “Het komt erop neer dat het openbaar ministerie niet het recht had om deze mensen te vervolgen.”