Vertraagde Wob-verzoeken kosten Amsterdam tienduizenden euro's
Het afhandelen van informatieverzoeken is een hoofdpijndossier bij de gemeente Amsterdam. Uit vragen van Het Parool blijkt dat de gemeente voor bijna zestigduizend euro aan dwangsommen heeft gekregen voor het te laat besluiten bij informatieverzoeken.
Tussen 1 januari 2021 en half augustus 2022 betaalde de gemeente in totaal 59.922 euro aan de indieners van Wob-verzoeken. Het gaat om informatieverzoeken op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en de Wet open overheid (Woo), de vervanger van de Wob per 1 mei 2022. Met deze wet kunnen burgers overheidsdocumenten opvragen. Het is een belangrijk instrument voor journalisten en andere burgers om besluitvorming van de overheid te controleren.
De Woo schrijft voor dat de overheid binnen 28 dagen een besluit moet nemen om documenten wel of niet vrij te geven, een termijn die met 14 dagen kan worden verlengd (bij de Wob was dit tweemaal 28 dagen). Lukt het de overheid niet om de stukken op tijd vrij te geven, dan kan de indiener naar de rechter stappen: die kan dan een dwangsom opleggen.
Verspreid over verschillende dossiers
Het meeste geld was de gemeente kwijt aan een verzoek over pro-Palestina- en pro-Israëldemonstraties op de Dam: 13.981 euro. Het verzoek was ingediend op 6 mei 2021, op 13 mei 2022 nam de gemeente een besluit. Daarop volgt een verzoek over het erfpachtbeleid: 12.000 euro betaalde de gemeente. Het bedrag valt binnen de context laag uit: het verzoek was ingediend op 8 september 2021 en het besluit werd genomen op 10 augustus 2022. De gemeente heeft enkel vanaf 12 april tot de besluitdatum een dwangsom hoeven betalen.
De overige dwangsommen werden betaald voor Wob-verzoeken over het Top600-beleid voor (potentieel) criminele jongeren, bestemmingsplannen en vergunningen. Samen waren zij goed voor 33.941 euro aan dwangsommen.
Handmatig verzameld
Het kostte de gemeente ruim twee maanden om de cijfers over deze dwangsommen boven water te krijgen. Als verklaring stelt een woordvoerder van burgemeester Halsema dat ‘de bedragen en bijbehorende informatie’ afkomstig zijn uit verschillende systemen. “De cijfers worden op verschillende manieren bijgehouden, dat gaat op dit moment niet geautomatiseerd. We hebben daarom maatwerk moeten leveren en alle cijfers handmatig verzameld.”
Dit voorbeeld is in lijn met een kritisch rapport dat de Amsterdamse Rekenkamer in februari van dit jaar presenteerde over de afhandeling van Wob-verzoeken door de gemeente. De conclusie was dat de gemeente ‘onvoldoende doeltreffend en rechtmatig’ handelde ten aanzien van de informatieverzoeken van burgers. Bijna zestig procent van alle besluiten werden te laat genomen. De Rekenkamer adviseerde dat er een cultuuromslag moet komen binnen de gemeentelijke bureaucratie, waardoor openbaarheid als een vanzelfsprekendheid wordt gezien. Daarnaast moet de huidige achterstand worden weggewerkt en centraal overzicht komen over de status en voortgang van Woo-verzoeken.
Burgemeester Halsema, onder wier verantwoordelijkheid dit dossier valt, heeft dit jaar meerdere malen aangegeven dat zij de openbaarheid van documenten wil verbeteren, maar dat het ei van Columbus nog niet is gevonden. In een raadsbrief van 26 juli kondigde ze aan dat ze dit najaar met een verbeterplan komt, maar het is nog niet exact duidelijk wanneer dit plan gereed is. Het college en de unanieme gemeenteraad hebben de aanbevelingen van de Rekenkamer dit najaar aangenomen.
