Tweedeling groeit door coronacrisis: ‘Vaak zie je de wanhoop’

Door de coronacrisis groeit de tweedeling, het aantal aanvragen voor een bijstandsuitkering is verdrievoudigd. In Buurtwerkkamer Multibron in Venserpolder krijgt armoede een gezicht.

De vele geplastificeerde A4’tjes aan het raam van Buurtwerkkamer Multibron in Venserpolder, midden in een winkelstraat, laten goed zien waarom mensen hier zoal naar binnen stappen. Een gratis juridisch spreekuur en Nederlandse les, ook gratis, een mini-bieb van de stichting ­Ieder Kind Een Eigen Boek, het babbeluur op maandag voor koffie en gezelligheid en dan is daar nog: ‘Betaalbaar en gezond eten? Leer bij ons tuinieren.’

Binnen staat normaal altijd koffie en thee klaar voor iedereen, alleen in deze tijden voor maximaal veertien mensen. Er zijn bureautafels voor gesprekken waarbij dossiers en papier­stapels nodig zijn en achterin staan oude bankstellen en fauteuils op een rij. Het geeft de buurthuiskamer meteen het knusse van een kringloopwinkel.

Toch stapt hier lang niet iedereen voor de lol naar binnen en al helemaal niet in coronatijd. Hier komen mensen die hulp nodig hebben bij schuldsanering, bij het aanvragen van een uitkering of een verwijzing naar een psycholoog. “Een afspraak is niet nodig,” zegt assistent-teamcoördinator Bianca Contrac. “Soms komen ze alleen voor een kopje koffie, dan zie je ze al tot rust komen. Maar vaak zie je de wanhoop.”

Groeiende tweedeling

Bij sommigen ontstaat er al wanhoop als er een brief met het logo van de gemeente Amsterdam binnenkomt. Vaak durven ze zo’n brief niet eens open te maken. Contrac: “En soms is het dan gewoon zo’n anonieme ­enquête.”

Deze week hebben vijftien burgemeesters, ­onder wie Femke Halsema, de noodklok geluid over de groeiende tweedeling in de maatschappij. Door de coronacrisis neemt die in kwetsbare wijken zoals de Bijlmer, Geuzenveld en Slotervaart nog eens extra toe. Het aantal bijstandsaanvragen lag in Amsterdam tijdens de coronapiek tussen de 400 en 900 per week. Vorig jaar waren dat er zo’n 250 per week. Er is volgens de burgemeesters 1,25 miljard euro nodig om te voorkomen dat die tweedeling erger wordt.

Uitkering

Armoede wordt zichtbaar in de Buurtwerk­kamers van Venserpolder, de G-buurt, Holen­drecht en de Amsterdamse Poort. Thomas Dankwa (47) is een van de velen die door de Buurtwerkkamer is geholpen. Dankwa vertrok twintig jaar geleden vanuit Ghana naar Griekenland. In 2013 kwam hij naar Nederland. “It was okay.”

Sinds zijn scheiding woont hij bij een oom, zijn zoon ziet hij twee keer per week. Hij werkte als kok in een restaurant en via Randstad wekte hij bij een bedrijf dat hem net wilde overnemen, toen het coronavirus toesloeg.

Het lukte Dankwa niet om zelf een uitkering aan te vragen, digitaal was dat al te ingewikkeld, ook omdat hij geen Nederlands spreekt. Dus in maart had hij opeens geen inkomen meer. Hij kon zijn rekeningen niet betalen, zijn telefoon werd afgesloten. Contrac hielp hem met het aanvragen van een uitkering. Daar was een nieuwe DigiD voor nodig, uiteindelijk ging ook april voorbij voordat hij WW kreeg. Nu helpt Contrac hem bij het verplichte solliciteren. ­Dankwa: “Ik zoek werk, maar mensen zijn bang. Ik krijg alleen maar afstand. Maar ik weet dat het beter wordt. Het moet veranderen, en dat gaat ook gebeuren.”

Nomadenleven

Contrac zit naast hem op de driezitsbank, een karton met een rood kruis tussen hen in. “Ik ben trots op hem. Hij is een van de eersten die ik aanmeld voor de volgende Nederlandse les.”

Contrac weet wat het is om in financiële nood te zitten. Ook zij kon lang geen werk vinden. “Ik had issues en leefde een beetje een nomaden­leven. Dat is niet fijn. Daarom geeft mensen ­helpen me ook zo veel voldoening.”

Het duurde een jaar voordat ze bij de Buurtwerkkamer naar binnen durfde te stappen. Ze kon meteen beginnen, eerst als vrijwilliger, maar al snel trad ze er in dienst. Deze middag wordt haar contract opnieuw verlengd. Trots: “Je moet dit werk met je hart kunnen doen, medeleven tonen. Je moet professioneel zijn, maar wel met feeling. Je moet niet met het vingertje gaan wijzen: waarom hebt u dit niet gedaan, waarom hebt u dat niet gedaan? Dan komen ze misschien niet meer terug.”

Naheffing

Meenu (40) en Amit (42) komen uit India en Afghanistan, zijn al lang in Nederland en spreken de taal goed, maar hebben toch hulp nodig bij een conflict met hun wooncorporatie. Ze zaten al in de financiële problemen (‘Boetes, kleine dingetjes’), maar opeens kwam daar een naheffing voor gas, water en licht bij, duizend euro, terwijl ze jaren daarvoor altijd geld terugkregen.

Gelukkig heeft Amit wel een vaste baan, maar Meenu raakte door de coronacrisis haar part­timebaan in een schoonheidssalon kwijt. “Wij zijn geschrokken. Hoe kan ik dat betalen? Duizend euro!?” zegt Meenu, terwijl ze haar zoontje van anderhalf de fles geeft.

Hun woning in de H-buurt is te klein. Hun zoon van twaalf en dochter van zeventien slapen al op dezelfde kamer, en nu is daar een zoontje bijgekomen. Meenu: “Mijn zoon van twaalf durft niet alleen naar beneden. Daar zijn mensen aan het hangen en drinken. Als hij wil skaten, moet ik meegaan. Slapen gaat ook slecht. We willen heel graag verhuizen.”

Contrac neemt hen mee naar haar bureau en opent de site van Woningnet.