Stadsbestuur gaat meertaligheid op Amsterdamse scholen actief stimuleren

De stad is met 180 verschillende nationaliteiten divers en op scholen is dat te zien. Bij een groeiend aantal kinderen is er naast Nederlands een tweede taal die thuis wordt gesproken. Decennialang keken scholen hier met argwaan naar, maar nu wil het stadsbestuur de meertaligheid op scholen juist actief stimuleren.

Een actieplan moet ervoor zorgen dat scholen zich er bewuster van worden dat een tweede taal helpt bij de ontwikkeling van een kind. Docenten moeten ouders niet afraden om thuis een andere taal te spreken en kinderen moeten niet gestraft worden als zij wel een andere taal spreken, zoals in uitzonderlijke gevallen gebeurt.

Wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs) zei dat het uiteindelijk aan de basis- en middelbare scholen is om te bepalen hoe hiermee om te gaan, maar omarmde het initiatief van de raad. “Ik weet dat er scholen zijn die verbieden een vreemde taal te spreken. Uit al het wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het heel onverstandig is.”

Verbeterd zelfvertrouwen

Vaak wordt meertaligheid gezien als een oorzaak voor een leerachterstand, maar uit onderzoek blijkt dat het juist de oplossing kan zijn om de prestatiekloof te dichten. Een tweede taal leren bouwt namelijk voort op de eerste taal, omdat deze uit dezelfde ‘mentale opslag’ en ‘neurale netwerken’ putten en gelijktijdig in de hersenen worden gebruikt.

In andere woorden: voor mensen is het onmogelijk om de eerste taal uit te schakelen wanneer in de tweede wordt gepraat. Sterker nog: een thuistaal echt goed leren kan ook bijdragen aan het leren van het Nederlands. Bijkomend effect is dat het kan helpen bij andere vakken, zoals wiskunde of natuurkunde, omdat die vakken taalonafhankelijk zijn.

Daarnaast helpt meertalig onderwijs ook het zelfvertrouwen van leerlingen te vergroten. Raadslid Milka Yemane (GroenLinks) wijst erop dat taal een deel van ieders identiteit is en dat kinderen die niet horen achter te laten als ze een schoolgebouw inlopen. Onderzoekers schrijven ook dat ouders kinderen makkelijker kunnen helpen met hun schoolwerk door ze te stimuleren de thuistaal te spreken.

Nederlands de eerste taal

Het initiatief kwam van GroenLinks en Denk. Zij verwonderden zich erover dat het vaak positief wordt opgevat als kinderen Duits, Frans, Spaans of Engels als tweede taal hebben, terwijl dit niet altijd het geval is bij Pools, Berbers, Turks of Papiaments. Dan gelden die voordelen van tweetaligheid plotseling niet meer, zeiden ze.

Niet iedereen in de raad is even enthousiast. JA21, CDA en VVD zien liever dat de prioriteit bij goed Nederlands leren ligt, volgens het principe dat je in Nederland gewoon Nederlands spreekt. Dit plan kan er volgens hen ook toe leiden dat kinderen worden buitengesloten, bijvoorbeeld als een groepje in de pauze een andere taal spreekt.

Moorman erkent dat het belangrijk is scherp naar de invulling en uitvoering te kijken, maar ze vindt niettemin dat meertaligheid beter omarmd kan worden. “De wetenschap laat zien dat het ingewikkeld is om een tweede taal weg te stoppen. Hoe gaan we daar dan wel mee om? We doen daar steeds meer kennis over op. Dat is de reden dat het verstandig is om die kennis met elkaar te delen.”

‘Rijkdom omarmen’

De basisschool Sint Janschool in Amsterdam-West was in 2019 een van de eerste ‘taalvriendelijke’ scholen in Nederland. Het uitgangspunt van de school is dat alle kinderen samen met hun talen en culturele achtergronden worden verwelkomd en gewaardeerd. De wethouder was lovend over deze school, waar veel kinderen opzitten die thuis een andere eerste taal hebben.

In het coalitieakkoord staat al dat de partijen meertaligheid als een rijkdom zien. Moorman tijdens het debat: “Het betekent niet dat leraren 180 verschillende talen moeten spreken, toetsen in verschillende talen moet worden afgenomen of dat lesmateriaal vertaald wordt in andere talen. Het betekent wel dat ouders de school in mogen komen met een andere taal, dat ze mogen voorlezen in een andere taal. Die rijkdom mogen we met z’n allen omarmen.”