Samenwerkingsplan gemeenten en vastgoedpartijen om criminelen te weren blijkt knap lastig

Gemeenten in de regio Amsterdam willen samen met vastgoedbezitters, makelaars en notarissen criminelen uit panden weren, ook via een nieuw platform. De praktijk is weerbarstig: informatie delen blijft de eeuwige achilleshiel, doordringen tot de overheid is soms lastig.

Elk jaar worden vanwege malversaties grofweg 600 woningen gesloten die vallen onder de Amsterdamse Federatie Woningcorporaties (AFWC). De meeste vanwege woonfraude zoals illegale onderhuur, maar toch ook elk jaar zo’n 60 tot 75 om drugsmisdrijven, vertelde directeur Anne-Jo Visser woensdagmiddag in het Planetarium in Amsterdam-Zuidoost. Daar lanceerden de gemeenten uit de regio Amsterdam samen met vastgoedbezitters, makelaars en notarissen een gezamenlijk platform om criminaliteit in het vastgoed te bestrijden. Tafel 020 Weerbaar Vastgoed, had de naamgever bedacht.

Geen informatie

Visser is voor het sluiten van misbruikte woningen. Ze biedt die liever aan de bonafide kandidaten op de wachtlijsten aan, en reguliere huurders moeten veilig kunnen wonen, zonder criminele buren. Toch, net zoals andere partijen, lopen de corporaties tegen praktische problemen aan als ze huizen uit de handen van misbruikers willen halen. Ze hebben geen toegang tot alle relevante informatie.

Op eenzelfde probleem stuit Achmea Real Estate, de vastgoedbeheerder die burgemeester Femke Halsema juist als voorbeeld geeft van een partij die goed met de gemeente samenwerkt. Directeur vermogensbeheer Annemarie Maarse: “Wij willen onze rol als poortwachter professioneel vervullen, maar zodra iemand in ons vastgoed woont, zijn onze middelen erg beperkt. Wij hebben zelf geen enkele mogelijkheid tot controle.”

Ze riep collega’s op om nauw samen te werken. “We moeten het shoppen (door criminelen) bij de verschillende loketten stoppen.”

Burgemeester Femke Halsema onderstreepte het probleem. “Het is heel belangrijk dat we beter samenwerken om een monotoon winkelaanbod en onderhuur tegen te gaan, en drugscriminelen dwarsbomen die woningen aan de markt onttrekken door de productie van drugs of het dealen daarin. We hopen op creatieve ideeën.”

‘Overheid wijst ons af’

Een vertegenwoordiger van een middelgrote particuliere verhuurder in de zaal plaatste een kanttekening bij die oproep: “Wij hebben héél vaak contact gezocht met de gemeente en de politie, om samen te werken, maar zijn steeds afgewezen.” Ze had een stapel e-mails bij zich om dat te bewijzen. Halsema nam ze in ontvangst.

In Diemen worden jaarlijks tientallen woningen gesloten in de strijd tegen woonfraude, vertelde burgemeester Erik Boog, maar hij wil samen met de marktpartijen juist ook voorkómen dat panden in verkeerde handen vallen. “Ik vind dat we veel meer informatie zouden moeten kunnen delen. Verbeteringen worden (door Den Haag) al jaren beloofd, maar het komt er maar niet van. Terwijl we wachten op extra instrumenten, zou ik iedereen willen oproepen te doen wat wél kan.”

‘We missen gereedschap’

De pakweg 7.000 makelaars die in Nederland zijn aangesloten bij een van de gerenommeerde branche-organisaties, doen volgens voorzitter Jerry Wijnen van Makelaarsvereniging Amsterdam ‘heel serieus onderzoek’ om criminelen te weren, maar zeker nu het beroep van makelaar sinds 2001 niet meer beschermd is, zijn er véél meer niet-aangesloten makelaars die het zo nauw niet nemen.

“Bovendien missen ook wij gereedschap. Ik mag in veel registers niet kijken, geen lijst aanleggen van mensen die steeds huizen kopen maar daar niet in wonen, niet inhoudelijk met de notaris over een klant praten met wie iets mis lijkt en geen namen en rugnummers doorgeven.”

Geheimhouding

Wijnen ziet wel wat in een vergunningstelsel voor makelaars en vastgoedverhuurders, om de bonafide partijen van de malafide te scheiden.

Voorzitter Guido Tjadens van de Ring Amsterdam van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie stuit op zijn geheimhoudingsplicht. “Als ik iets ongebruikelijks zie, bijvoorbeeld omtrent de herkomst van het geld, meld ik dat bij de Financial Intelligence Unit, maar dan wordt het stil. Ik hoor niets terug, en ik mag mijn kwalitatief goede informatie niet delen met de makelaar of de burgemeester. Dan zit ik in een spagaat, doordat de kern van ons vak geheimhouding is.”

Op zijn minst zou er in plaats van een individuele geheimhoudingsplicht van notarissen een collectieve geheimhoudingsplicht moeten komen: “Dan kun je in elk geval de collega’s om de hoek waarschuwen over een zaak die je onoorbaar vindt.”

Luister naar de Parool Misdaadpodcast: