Russisch onafhankelijk nieuws vanuit Amsterdam: TV Rain zet missie voort in Nederland

De studio van TV Dozjd, ook wel TV Rain genoemd, ziet er met zijn vier robotcamera’s, vijf cameralampen, goed geoutilleerde controlekamer en newsdesk gelikt uit. Een cameraman schildert er nog snel een muurtje lichtgrijs, een techneut zet een cameralamp recht en in de controlekamer wordt de rij kleine beeldschermen bekeken.

De studio is in no-time opgetuigd voor de in 2010 opgerichte onafhankelijke tv-zender die in maart dit jaar door Rusland van het kanaal werd gehaald. Na ruim een halfjaar besloot het station te verhuizen naar Amsterdam om neer te strijken in dezelfde ruimte als The Moscow Times van uitgever Derk Sauer, dat al sinds 21 maart 2022 in het Init-gebouw van DPG-Media huist.

Sauer en de eigenaresse van TV Rain, Natalya Sindeeva, kennen elkaar al ruim twintig jaar. Sauer: “Ze wilde er eigenlijk mee kappen toen het station in maart niet meer in Rusland kon uitzenden. Toen ze hoorde dat wij hier zaten met The Moscow Times, vroeg ze of zij ook niet naar Amsterdam konden komen. Wij hebben hier plek genoeg.”

Zware celstraffen

Sindeeva noemt het een ‘heel moeilijke beslissing’ om in Rusland te moeten stoppen met uitzenden. “Ik moest huilen, maar de beslissing niet door te gaan, werd door ons team unaniem genomen.”

Dat de zender hier de draad weer oppakt, is voor haar een hele opluchting. “Er zijn veel kijkers in Rusland die niet naar de propagandastations luisteren en hongerig zijn naar de waarheid. Deze mensen hebben zoveel vijanden om zich heen en zijn gedesoriënteerd geraakt. Ze moeten weten dat wij hetzelfde denken als zij en dat wij dezelfde normen en waarden hebben. TV Rain vormt een samenbindende factor.”

TV Rain was niet het enige nieuwsstation dat besloot te stoppen met zijn activiteiten toen er een nieuwe Russische wet kwam waarmee zware celstraffen konden worden opgelegd aan journalisten voor berichtgeving over de oorlog in Oekraïne. Ook BBC, CNN, CBS News en ABC News staakten hun activiteiten in Rusland.

Missie

Politiek journalist Mikhail Fishman (49), een van de uitgeweken medewerkers van TV Rain, vond het moeilijk te moeten stoppen in Rusland. Hij week eerst voor een maand met zijn gezin uit naar Azerbeidzjan, en zat daarna een klein halfjaar in Israël. Sinds augustus verblijft hij met zijn vrouw, eveneens journalist bij TV Rain, in Amsterdam.

Dat Fishman doorgaat met zijn journalistieke werk was voor hem een uitgemaakte zaak. “Ik heb een missie. Mijn volk moet weten wat er allemaal gebeurt. Ik had nooit gedacht dat ik Rusland zou verlaten, maar het werd te riskant en te moeilijk om reportages te maken vanuit Rusland. Ik had geen keuze. Het werd daar steeds oncomfortabeler voor me.”

Als journalist was hij liever in Rusland gebleven, zegt hij. “Ik hoor daar te zijn. Daar kan ik het beste de ontwikkelingen in mijn land zien en aanvoelen. Ik heb bovendien de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat de oorlog stopt.”

Fishman is al vanaf de oprichting van het tv-station werkzaam voor TV Rain. Eerder, vanaf de late jaren negentig, schreef hij voor verschillende media als de Russische News Week en The Moscow Times over politieke onderwerpen. Ook schreef hij een boek over de Russische politiek.

“TV Dozjd presenteerde zich destijds als een onafhankelijk en fris nieuwsstation en gaf me de kans een eigen tv-show te doen. Dat was voor mij een interessante uitdaging. Het was in de tijd van de ‘Medvedev dooi’, toen het klimaat in Rusland onder de oud-president verzachtte. We hoopten toen dat hij een tweede termijn zou blijven. Er was met hem destijds hoop voor de toekomst.”

Familie en vrienden

Fishman, inmiddels gepokt en gemazeld, gaat vanuit Amsterdam op dezelfde voet verder. Het tv-station zendt uit op YouTube, dat in Rusland (nog) niet verboden is.

“Ik ga politieke analyses maken over de situatie in mijn land en interviews houden met bijvoorbeeld een Oekraïense adviseur uit de zuidelijke regio Cherson en een Russische econoom over het effect van de mobilisatie op de Russische economie,” zegt Fishman, die na het interview nog even plaatsneemt achter een van de tafels van de newsdesk.

Sauer, die van plan is in de nabije toekomst ook het Russische webplatform Meduza naar Amsterdam te halen, heeft respect voor de journalisten van TV Rain. “Bij The Moscow Times zijn de journalisten anoniem. Bij TV Rain lopen ze meer gevaar omdat ze met hun gezicht in beeld komen.”

Dat het gevaarlijk kan zijn voor de journalisten van TV Rain realiseert Sindeeva zich terdege. “De journalisten hebben familie en vrienden in Rusland achtergelaten op wie Rusland druk kan uitoefenen. Ook kunnen onze mensen zelfs een crimineel dossier krijgen waardoor ze eigenlijk niet meer terug kunnen naar Rusland. Maar ze gaan door. Want dit is hun werk. Trouwens, in Rusland liepen ze meer risico dan hier in Nederland.”