PlusAchtergrond
Roestige damwanden langs groot deel van de grachtengordel: ‘Worden de veiligheidsrisico’s niet overdreven?’
Een fontein die altijd droog staat of een bankje met de rug naar het plein – Het Parool gaat in deze serie op zoek naar vreemde bouwingrepen in de stad. Kan dat niet anders? Vandaag, aflevering 4: de damwanden die opduiken in grachten door de hele stad.
De Leliegracht was al niet breed, maar als je naar de tegenwoordige maatvoering kijkt is het eerder de Leliesloot. Een metertje of vier, vierenhalf, meer is het niet. Het water wordt op dit zo fijne stukje Amsterdam dan ook niet begrensd door kademuren, maar door enorme bruine damwanden, die aan beide zijden ten minste twee meter gracht wegnemen.
Het heeft een reden natuurlijk, de kade lag er slecht bij. De palen die de hele boel zoveel decennia hebben gestut, waren op sterven na dood. Gevolg: verzakkingen, duidelijk zichtbaar de afgelopen jaren aan schots en scheef metselwerk. De damwanden zijn geplaatst als noodmaatregel: ze moeten voorkomen dat de boel echt in elkaar zakt, zoals in 2020 gebeurde op de Grimburgwal, waar een deel van de kade spontaan de gracht in schoof.
Langdurig tijdelijk
Inderdaad: slecht onderhoud is niet louter voorbehouden aan de Leliegracht, die bruine wanden zijn als een besmettelijke kwaal die overal de kop opsteekt. De westelijke grachtengordel kun je zien als het hart van de damwandenziekte. Welke kant je ook oploopt: overal verroest staal.
En niet voor even. Het heet een noodmaatregel, maar de damwanden zouden op een flink aantal plaatsen weleens heel lang het beeld kunnen bepalen. De gemeente is vooralsnog vooral in kaart aan het brengen welke kades slecht zijn en welke nog veel slechter. Om zo in te schatten in welke volgorde vernieuwingswerkzaamheden het beste kunnen worden gepland.
Misschien wel tien jaar
Echte vernieuwing staat vaak nog niet in agenda’s. Omwonenden elders kregen al te horen dat het misschien wel tien jaar kon duren voordat de damwanden weer worden verwijderd. Er wordt al gesproken over het plaatsen van vlonders waar eventueel fietsen kunnen worden geplaatst van de mensen die er wonen.
Op de meeste plekken maken bewoners er maar het beste van. Ze hebben grijpertjes gekocht om het vuil te verwijderen dat tussen de wanden en de kades terechtkomt. En overal waar de tijdelijke situatie maar lang genoeg duurt, groeien uitbundig planten, als geveltuintjes voor woonbootbewoners.
Zijn de maatregelen tegen mogelijke verzakking allemaal wel zo nodig? De vraag dringt zich het laatste jaar regelmatig op. Bewoners vinden de aanpak soms een beetje rigoureus en daagden de gemeente al voor de rechter. Het toont een gebrek aan gespecialiseerden bruggen- en kadefluisteraars, zeggen zij. Veiligheidsrisico’s worden overdreven. Dat is de reden dat we nog tot in lengte van dagen zitten opgescheept met die damwanden.
Gemeente: ‘Veiligheid staat voorop’
Het draait om veiligheid, zegt een gemeentewoordvoerder. “De damwand is een beproefde methode, de constructie garandeert stabiliteit tegen alle manieren van het bezwijken van een kademuur, kan lang genoeg blijven staan tot aan de vernieuwing van de kade en garandeert de bereikbaarheid voor de buurt. We realiseren ons dat damwanden van invloed zijn op het uiterlijk van de kades. Daarom onderzoeken we ook nieuwe methoden van kademuurversterking die minder impact hebben op de gracht en het aangezicht van de stad.”
We moeten er maar het beste van maken. “In de tussentijd benutten we de ruimte tussen de damwanden voor tijdelijke natuur en vergroenen we het aangezicht. Watervogels, insecten, vissen en andere waterdieren vinden voedsel en beschutting tussen planten, struiken, bloemen en kruiden die groeien tussen de damwanden. In potten en in de open ruimtes van de steunbalken zaaien we klimplanten die de constructie naar verloop van tijd bedekken. Zo vergroten we de biodiversiteit, wordt het water schoner en krijgt de versterkte kade meer kleur.”
Heeft u een voorbeeld van een miskleun of ondoorgrondelijke ingreep in de stad? Mail het onderwerp naar anders@parool.nl.
