Robert Vuijsje spreekt Amsterdammers over de veranderende stad: ‘Zelfs Slotervaart raakt gegentrificeerd’

Amsterdam verandert, maar veranderen Amsterdammers ook mee? De komende weken interviewt journalist en schrijver Robert Vuijsje (51) voor Het Parool bekende en minder bekende stadgenoten over hun stad van nu en toen. ‘Amsterdammers klagen graag over wat er beter moet, maar bijna niemand vertrekt vrijwillig.’

Als geboren en getogen Amsterdammer maak je een interviewserie over... Amsterdam. Waarom?

“De stad verandert, en in een snel tempo ook. En zeker als je hier al je hele leven woont, vallen die veranderingen je extra op. Wat óók opvalt: Amsterdammers praten (of: klagen) heel graag over wat er beter moet, maar toch is er bijna niemand die vrijwillig vertrekt. Dat is een opmerkelijke combinatie: enerzijds klagen over alle veranderingen, maar anderzijds niet kiezen om ergens anders te gaan wonen. Dat zegt toch iets bijzonders over de stad en de mensen die er wonen.”

Waar heb je het zoal over met de mensen die je spreekt?

“Over dingen die echt voor iedere Amsterdammer herkenbaar zijn: het onbetaalbare wonen, de dilemma’s die gaan spelen wanneer je kinderen krijgt in de stad, de gegentrificeerde buurten. Persoonlijke thema’s, die zich allemaal afspelen met Amsterdam als decor. De persoonlijke verhalen schetsen een overkoepelend beeld van de meest opvallende veranderingen van de afgelopen jaren. Geen zorgen: het wordt geen wekelijkse ‘vroeger was alles beter’-klaagzang.”

Dus geen gezeur, maar opgetogen gesprekken?

“Ja, ik denk het wel. Kijk, vaak zijn de dingen waar je het meest van houdt ook de dingen waar je het meest kritisch naar kijkt. Omdat ze je dierbaar zijn. En dat geldt voor mij – en voor velen met mij – voor Amsterdam.”

Wat vind je zelf het wonderlijkst aan het Amsterdam van nu?

“Toen ik hier opgroeide – naar mijn idee écht nog niet zo heel lang geleden – dacht niemand over De Pijp en Noord: dáár moet je zijn! En moet je nu eens kijken. In een betrekkelijk korte tijd, tientallen jaren, hebben mensen een totaal ander beeld gekregen van die plekken. Het is een voorbode van verdere gentrificatie, Slotervaart zal binnenkort ook nog wel zo’n proces doormaken. Wie had dat ooit gedacht?”

Komen alle delen van de stad aan bod?

“Ik heb geprobeerd zo veel mogelijk verschillende mensen te spreken: van verschillende afkomsten, van verschillende leeftijden, uit verschillende stadsdelen en buurten. En we bespreken juist niet alleen de bekende toeristen in het centrum, maar ook de meer buurt-eigen veranderingen. Die zijn vaak heel sprekend.”

Zullen we nog bekende Amsterdammers voorbij zien komen?

“Ja, ik interview bekende gezichten, maar ook gewoon onbekenden. Dan wordt al best snel duidelijk: of je nou met je gezicht op tv komt of niet, uiteindelijk loop je in de stad tegen vergelijkbare dingen aan. Een tipje van de sluier: ik interview acteur Jeroen Krabbé, die vanuit zijn huis recht in het gapende gat kijkt dat de sloop van de gebouwen in de Van Eeghenstraat heeft achtergelaten, letterlijk en figuurlijk. Hij vertelt verhalen die hij kent over de klassieke stedenbouw en invloedrijke architectuur in Amsterdam en hoe daar vroeger zo aandachtig over is nagedacht. En ja, ook dat het zonde is dat dat deel van de geschiedenis verloren gaat door zo’n sloop.”

Hoor jij zelf ook bij de mensen die de stad nooit meer gaan verlaten?

“Waarschijnlijk wel. Mijn moeder is Amerikaans – ik heb altijd gedacht: als ik wegga, dan eerder naar Amerika dan naar een andere Nederlandse gemeente. Gek genoeg voelt Amerika als een kleinere stap, daar ben ik ook deels opgegroeid. De rest van Nederland voelt als een ander land dan Amsterdam. Dat gevoel zullen Rotterdammers en Hagenezen ook hebben over hun stad. Dus inderdaad, ook ik ga nergens anders heen. Uit Amsterdam ga je moeilijk weg.”