Rijksmuseum: niks mis met term Gouden Eeuw

Donderdag maakte het Amsterdam Museum bekend de term Gouden Eeuw niet meer te gebruiken. Het Rijksmuseum denkt daar anders over. ‘Wij nemen geen afstand van de term Gouden Eeuw,’ zegt directeur Taco Dibbits.

“Wij nemen geen afstand van de term Gouden Eeuw. Je moet niet proberen de geschiedenis uit te poetsen. De term Gouden Eeuw is in zichzelf al historie.”

Dat wil niet zeggen dat er geen oog moet zijn voor de schaduwzijde, zegt Dibbits. Daarom houdt het museum volgend najaar ook een tentoonstelling over de slavernij. “Wij willen de geschiedenis vanuit verschillende perspectieven laten zien. Net doen alsof er geen Gouden Eeuw is geweest, is net zo eenzijdig als uitsluitend de gloriekant ervan belichten.”

In 2015 besloot het museum nog wel om woorden als neger, hottentot en eskimo te schrappen in de omschrijvingen van kunstwerken, omdat het die termen niet meer van deze tijd achtte en in veel gevallen kwetsend voor bezoekers.

Negatieve kanten

Het Amsterdam Museum verandert de titel van de permanente tentoonstelling ‘Hollanders van de Gouden Eeuw’ in de Hermitage in ‘Groepsportretten van de 17e eeuw’. Conservator Tom van der Molen: “De positieve associaties met termen als voorspoed, vrede, weelde en onschuld dekken de lading van de historische werkelijkheid in deze periode niet. De term negeert de vele negatieve kanten van de zeventiende eeuw als armoede, oorlog, dwangarbeid en mensenhandel.”

De term zou ook staan voor een geschiedschrijving vanuit het perspectief van de machthebbers. Verhalen van gewone mensen, vaak slachtoffers van de omstandigheden, komen daardoor in het gedrang. Door afstand te doen van de term Gouden Eeuw zou het museum ‘meerstemmig en inclusief’ worden. Een plek, aldus het museum, ‘die voor iedereen relevant is en waar alle mensen zich welkom voelen’.