Rapport: binnenstad Amsterdam en Oost hebben te weinig groen

Tot die conclusies komt de Rekenkamer Metropool Amsterdam in een woensdagmiddag verschenen rapport. Met de schreeuwende behoefte aan nieuwe woningen is wel duidelijk dat het groen kwetsbaar is, maar door het ontbreken van concrete normen bij de gemeente is nu niet te zeggen waar en op welk moment de groei van de stad doorslaat ten koste van groen. De Rekenkamer heeft het groenbeleid uitgeplozen en tast alsnog in het duister: wat wil het stadsbestuur precies met het groen?

Er zijn verschillende manieren om naar het groen te kijken: dient het voor natuur en biodiversiteit? Of moet het verkoeling bieden en regenwater opvangen bij de stortbuien die vaker voorkomen door klimaatverandering? Moet het groen een oase van rust zijn in de drukke stad? Of biedt het de mogelijkheid tot lichaamsbeweging en het ontmoeten van andere Amsterdammers? Het zijn allemaal functies die Amsterdam toeschrijft aan het groen, maar het verschilt per park en per stadsdeel of het genoeg is in de praktijk.

Te weinig groen in Centrum en Oost

Hoe je ook kijkt naar het groen, in Centrum en in delen van Oost is er volgens de Rekenkamer het meest op aan te merken. In deze stadsdelen is er in alle opzichten te weinig van, concluderen de onderzoekers. Binnen Oost geldt dat in het bijzonder voor IJburg, waar het groen erg versnipperd is.

Voor de rest van de stad het hangt het ervan af door welke bril je het groen bekijkt. Als het gaat om bewegen en ontmoeten, dan is daarvoor ook in Noord en Zuidoost relatief weinig ruimte volgens de Rekenkamer. Voor rust op hooguit tien minuten lopen, schieten behalve de binnenstad en Oost ook Zuidoost en de buurten direct ten westen van de A10 tekort.

Behalve het Centrum en IJburg hebben ook het Westelijk Havengebied, de Zuidas en Nieuw-West relatief weinig natuur die bijdraagt aan ‘klimaatadaptatie’, zoals bomen om verkoeling te bieden tegen steeds vaker voorkomende hittegolven. Op het gebied van biodiversiteit en ruimte voor natuur stelt de Rekenkamer vast dat het groen ook in De Aker (Nieuw-West) erg versnipperd is.

Amsterdammers tevreden

De Rekenkamer begon aan het onderzoek met de vraag of er genoeg groen is in de stad. Die vraag valt niet eenduidig te beantwoorden, volgens de onderzoekers. Omdat het ontbreekt aan concrete normen of een heldere definitie van groen heeft ook de gemeente volgens hen ‘geen houvast’ bij het bepalen hoeveel er nodig is in Amsterdam.

Uit een enquête onder 1365 Amsterdammers spreekt wel veel tevredenheid: het groen krijgt gemiddeld een 7, hetzelfde rapportcijfer als in peilingen van afgelopen jaren. Meteen valt op dat het groen in het centrum het laagst wordt gewaardeerd.

Zorgwekkend zijn ook de bevindingen van de ambtenaren en deskundigen die de Rekenkamer sprak. Volgens hen steekt Amsterdam te weinig geld in vooral het beheer van het groen. Het is zelfs onduidelijk hoe groot het groenbudget precies is.

Ze waarschuwen verder dat de aandacht voor parken, bomen, stadsnatuur en ander groen niet vanzelfsprekend is. Wel spreken ze van een kentering de afgelopen jaren. Maar nog te vaak delft het groen het onderspit, waarschuwen ambtenaren en deskundigen, door gebrek aan budget en de enorme druk op de ruimte in de stad.

Veel is verdwenen

Uit eerder onderzoek blijkt dat het groen in de stad in het gedrang komt door de groei van de stad. In 2018 stelde de Universiteit van Amsterdam vast op basis van satellietbeelden dat binnen de Ring A10 tussen 2003 en 2016 ruim vijfhonderd voetbalvelden aan groen zijn verdwenen, 11 procent van het totaal.

Een jaarlijkse inventarisatie door duurzaamheidsorganisatie De Gezonde Stad wijst uit dat de hoeveelheid groen de laatste jaren maar mondjesmaat groeit, terwijl het inwonertal snel toeneemt. Daardoor blijft er per Amsterdammer sinds 2015 steeds minder groen over.