Onterecht 'proeftijd' voor klimaatactivisten
Bezetters van de kolenoverslag in de haven werden niet vervolgd, maar kregen wel een soort proeftijd. Dat was een inperking van hun demonstratierecht, volgens de activisten. Justitie stelt ze nu in het gelijk.
Twee bezetters van kolenterminal OBA die in 2016 werden gearresteerd kregen eind vorig jaar een brief dat hun zaak werd geseponeerd. Maar voor de klimaatactivisten was daarmee de kous niet af. Het Openbaar Ministerie liet 28 maanden na hun aanhouding weten dat het ging om een 'voorwaardelijk sepot'.
De klimaatactivisten kregen als het ware een proeftijd aan hun broek. De aanklacht werd geseponeerd maar daaraan werd de voorwaarde verbonden dat ze zich twee jaar niet schuldig zouden maken 'aan enig strafbaar feit'. Ook mochten ze zich niet 'op enige andere wijze misdragen'.
Inbreuk
Wij Stoppen Steenkool, de milieuorganisatie achter de bezetting, spreekt van een fundamentele inbreuk op het demonstratierecht. Een proeftijd zou de activisten kunnen remmen om nieuwe acties te plannen. "Het OM zegt: 'Wij gaan u voor deze zaak niet vervolgen', maar suggereert toch dat het fout was wat wij hebben gedaan."
De activisten deden hun beklag in een brief. Ze kregen daarbij steun van juristencollectief PILP, een organisatie die procedeert voor mensenrechten. In de klacht werd benadrukt dat het bij de bezetting ging om burgerlijke ongehoorzaamheid en maatschappelijk protest. 'Burgers moeten in vrijheid hun mening -hoe impopulair ook- kunnen laten horen.'
Gele kaart
Seponeren onder voorwaarden, een soort gele kaart, is daarom volgens PILP ongepast. De juristen waarschuwen dat dit soort voorwaarden niet het karakter van een straf mogen krijgen. De verdachten hebben zich immers niet kunnen verdedigen in de rechtszaal. Ook mogen de voorwaarden hen niet belemmeren bij het uitoefenen van hun grondrechten.
Het OM was het daar uiteindelijk mee eens. De reden dat het OM niet overging tot vervolging was nu net dat het ging om een maatschappelijk belangenconflict. In dat geval is het 'bij nader inzien niet juist' om daar voorwaarden aan te verbinden, aldus een woordvoerder. In dit soort gevallen komt een voorwaardelijk sepot zelden voor, zegt hij.
Demonstreren
PILP is blij toe en publiceert het OM-besluit zodat activisten die hun aanklacht 'voorwaardelijk' geseponeerd zien worden daartegen in het geweer kunnen komen. "Ik denk toch dat veel mensen hun schouders ophalen en denken: niet veroordeeld, prima zo," zegt Daun Hwang van PILP. "Het is heel belangrijk in een rechtsstaat dan mensen kunnen demonstreren."
In de zomer van 2016 werd de kolenterminal in de ochtend bezet door zo'n vijftig klimaatactivisten van Wij Stoppen Steenkool. Die hadden de bedoeling om overslagbedrijf OBA de hele dag lam te leggen. In de middag werd de bezettting beëindigd door de politie. Daarbij werden 17 activisten gearresteerd met daarbij ook de bezetters die op veertig meter hoogte in de laadkraan hingen.
