Onrust en boosheid over demonstratie op de Dam met Holocaustontkenner David Icke

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (Cidi) en bijna de voltallige gemeenteraad van Amsterdam willen niet dat de Britse complotdenker David Icke komt spreken op een demonstratie op de Dam op 6 november. Icke staat bekend om het verspreiden van antisemitische ideeën, waaronder Holocaustontkenning. ‘Met andere democratische partijen trekken we een grens tegen ondemocratische geluiden.’

Zelfs een mening die ze verafschuwt, moet van Claire Martens kunnen worden geuit. Vrijheid van meningsuiting is voor haar een groot goed, net als het demonstratierecht, maar oproepen tot haat en Holocaustontkenning gaan voor de fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad te ver.

Martens gaat met Itay Garmy van Volt vragen stellen aan burgemeester Femke Halsema: wat kan zij tegen Icke ondernemen? Kan de gemeente hem weren uit de stad? Deze vragen worden door bijna alle partijen in de raad ondersteund, met uitzondering van de SP en Forum voor Democratie.

De voormalige BBC-sportverslaggever Icke geldt als een bekendheid in de wereld van antisemitische complottheorieën. Hij verspreidt ideeën uit De protocollen van de wijzen van Sion, een in de negentiende eeuw gepubliceerd pamflet, waarin Joden ervan worden beschuldigd een geheime samenzwering te vormen.

Thierry Baudet, voorman van Forum voor Democratie, herhaalde maandag Ickes denkbeeld over ‘reptielen die de aarde regeren’ tijdens een online interview. Volgens Icke leggen deze ‘reptiele aliens’ vermomd als mensen ons hun wil op.

“Soms moet je voorkomen dat iemand een podium krijgt om haatdragende berichten de wereld in te slingeren,” zegt Martens. Ze wil dat de burgemeester bekijkt of er juridische gronden zijn waarop dat mogelijk is. En anders wil haar fractie dat op het moment zelf direct kan worden ingegrepen als Icke strafrechtelijk verboden uitspraken doet.

“Amsterdam is op de hoogte van de komst van Icke,” zegt de woordvoerder van Halsema. “Op dit moment buigen ambtenaren zich over een advies aan de driehoek van burgemeester, politie en het Openbaar Ministerie.”

Wanneer het advies klaar is, kon de woordvoerder niet zeggen.

Gespeend van elk moreel besef

Zeeger Ernsting, raadslid voor GroenLinks, is geschrokken van de aankondiging dat Icke komt spreken, maar benadrukt ook dat de vrijheid van meningsuiting hem een groot goed is. Niettemin: “In de openbare ruimte is het strafrecht de begrenzing van het vrije woord en Holocaustontkenning is een strafbaar feit.”

Voor Ernsting en zijn partij staat de haatdragende boodschap van Icke buiten het democratische debat. “Daarom is het belangrijk dat wij met andere democratische partijen een grens trekken tegen ondemocratische geluiden.”

De demonstratie van 6 november wordt georganiseerd door een alliantie van clubs onder de paraplunaam Samen voor Nederland. Demonstraties van Samen voor Nederland komen vaker in het nieuws vanwege het verspreiden van antisemitische complottheorieën, geregeld met sprekers van Forum voor Democratie op het podium.

Dat Forum voor Democratie en BVNL, de partij van Wybren van Haga, zijn aangesloten bij de organisatie van de demonstratie, vindt Ernsting schandelijk. “FvD en BVNL zijn gespeend van elk moreel besef als zij een podium delen met een Holocaustontkenner.”

Dinsdagmiddag heeft BVNL echter laten weten dat de partij afstand neemt van de demonstratie. ‘Wij willen niets met de antisemiet David Icke te maken hebben en hebben de organisatie van Samen voor Nederland gevraagd ons logo van hun internetuitingen te verwijderen.’

Het Cidi noemt de ideeën van Icke ‘walgelijk’ en vindt dat de man geen podium moet krijgen in Nederland. Naomi Mestrum, interim-directeur van het Cidi, heeft minister Dilan Yeşilgöz (Justitie) opgeroepen te voorkomen dat Icke zijn denkbeelden hier kan verspreiden. Zij wijst erop dat een lezing van David Irving, die in Oostenrijk is veroordeeld voor Holocaustontkenning, in 2011 op aandringen van de gemeente werd afgelast.

Terugkerende stereotypen

Eddo Verdoner, de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding, benadrukt dat de complotten van Icke meer zijn dan wat maffe theorieën. “Het zijn veelal oude antisemitische verhalen, verpakt in een nieuw jasje. In de kern bestaan ze uit ontmenselijking van Joden.”

Verdoner vindt het belangrijk dat het publiek leert dit soort antisemitisme te herkennen. In het geval van Icke is Verdoner resoluut: de geëigende weg is een inreisverbod.

Hij spreekt zijn zorgen uit over de toename van antisemitisme in de samenleving. Vooral op sociale media komen die uitlatingen veel voor. “Het komt door de verharding in de maatschappij en de straffeloosheid van online antisemitisme.”

Verdoner ziet dat FvD een belangrijke rol speelt in deze verspreiding. “Politici van die partij retweeten dergelijke boodschappen. Hiermee wordt dit gedachtegoed salonfähig, een geaccepteerde mening in plaats van een haatmisdrijf.”