PlusReportage
Meer problemen met stotteren door corona: ‘Online lessen geven extra druk’
De coronapandemie heeft het ook stotterende mensen moeilijk gemaakt. Praten via het scherm zorgt voor veel extra spanning, merkt het Amsterdamse Del Ferro Instituut, dat cursussen tegen stotteren aanbiedt. De aanmeldingen stromen de laatste tijd binnen. ‘Het is in tijden niet zó druk geweest.’
Het rijtje leerlingen dat in alle rust met de handen in de zij staat in en uit te ademen, doet denken aan een yogaklasje voor junioren. Maar dat is het niet: de kinderen leren van het stotteren afkomen. In voorbereiding op een vloeiende zin, staren ze geconcentreerd voor zich uit.
Bij het Del Ferro Instituut in Amsterdam-Zuid leren mensen van alle leeftijden door ademhalings- en spraakoefeningen en training van het middenrif van hun gestotter af te komen. Ingrid Del Ferro is al dertig jaar directeur van het instituut. Door de coronapandemie zag ze een flinke toename in het aantal aanmeldingen. “Ik heb het in tijden niet zó druk gehad. Sinds de coronacrisis zien we tweeëneenhalf keer meer aanmeldingen dan voorheen: een groei van 140 procent. Dat komt vooral door het online vergaderen en alle digitale lessen.”
Schokkende beweging
Volgens de stottercoach komt bij die online communicatie veel meer druk kijken. “Waar je bij een fysieke vergadering eventjes onderling een praatje kan maken, zonder dat iedereen dat meekrijgt, zijn bij een online vergadering alle ogen meteen op jou gericht als je gaat spreken. Dat zorgt voor meer spanning, waardoor je sneller gaat stotteren,” legt ze uit.
Online vergaderen is daarom een nieuw element in de cursus van het Del Ferro Instituut. “We hebben een camera en opnameapparatuur neergezet om leerlingen comfortabel te laten worden met praten via de schermverbinding.”
In een van de lokalen is Patrick Wijdenes neergestreken met zijn leerlingen: kinderen tussen de 8 en 13 jaar oud, allemaal hebben ze last van hun stotter. Na een kort openingspraatje vraagt hij de jonge cursisten op te staan voor een ademhalingsoefening. De kinderen ademen in en uit en bootsen met hun handen de stijgende en dalende beweging van hun middenrif na. Het doel is de schokkende beweging te stoppen die het middenrif maakt zodra stotterende mensen beginnen te praten.
Vertrouwen
Langzaam maar zeker kruipt het aanvankelijk nog verlegen groepje uit de schulp. Door de oefening verloopt een voorstelrondje soepel en worden vragen naar favoriete vakantiebestemmingen, huisdieren en hobby’s in volzinnen beantwoord. “Stotteren is het vervelendst als je iets moet voorlezen in de klas,” vertelt de 11-jarige Lelie. “Als me dat gevraagd wordt, zeg ik gewoon niks, zodat het niet meer hoeft.”
Volgens Del Ferro is het belangrijk dat mensen die stotteren uit hun comfortzone leren komen. “Stotteraars zijn snel geneigd woorden of spreeksituaties waar ze vaak bij stotteren te vermijden. Ze zijn bang geconfronteerd te worden met hun probleem. Je ziet ook vaak dat ze uit schaamte niet snel oogcontact zoeken.” En juist die schaamte proberen ze bij het Del Ferro Instituut zo snel mogelijk weg te nemen. Dat blijkt wel als een jongetje wordt toegesproken nadat hij zichzelf – zonder haperingen – voorstelt. “Hij is pas acht jaar hè? De jongste van de groep. Heel knap hoor,” zegt Wijdenes bemoedigend.
Zelf stotterde Wijdenes als kind ook. “Op mijn dertiende kwam ik hier binnen en na een paar maanden kon ik alweer normaal praten.” Volgens hem is dat precies de kracht van de cursus: “Door deze ademhalingstechnieken leer je in één dag al zonder stotteren te spreken. Dit geeft enorm veel vertrouwen.”
Dat vertrouwen is bij kinderen met een stotterprobleem vaak flink aangetast. Wijdenes: “Je hoort veel verhalen van kinderen die ermee gepest worden. Het is prachtig om te zien dat je deze kinderen best snel weer een stem geeft. Dat is voor mij een levensmissie geworden.”
Vibrerend middenrif
In een van de lokalen staat een buste van de Amerikaanse tenor en oprichter van het instituut: Len Del Ferro (1921-1992). Tijdens een tour door Europa raakte hij verknocht aan Amsterdam en besloot hij te blijven. Later, toen hij als zangcoach werkte, ontdekte hij iets wat voor stotteraars grote gevolgen zou hebben: stotteren wordt veroorzaakt door het vibreren van het middenrif.
“Een zanger die altijd stotterde, vertelde mijn vader dat hij na zijn zanglessen geen last meer had van spraakproblematiek,” vertelt Ingrid Del Ferro, die het levenswerk van haar vader heeft voortgezet.
Dit deed Del Ferro senior vermoeden dat de ademhaling bij mensen die vloeiend praten en zingen anders werkt dan bij stotterende mensen. Hij kwam met de hypothese dat het middenrif bij stotteraars vibreert wanneer ze praten. De ademhaling stokt, met gestotter tot gevolg. Als een stotteraar zingt, en op een andere manier ademhaalt, is hier geen sprake van. “Kijk naar zangeres Miss Montreal. Als zij zingt, merk je niet dat ze eigenlijk stottert,” zegt Ingrid Del Ferro. De hypothese bleek te kloppen en haar vader bedacht de methode waarmee stotteraars van hun probleem kunnen worden afgeholpen.
