Mag je straks nog wel wiet op zak hebben in de binnenstad van Amsterdam? En nog 14 vragen over het blowverbod

Vanaf donderdag 25 mei mag er niet meer in de oude binnenstad van Amsterdam geblowd worden. Wat houdt dat precies in? Hoe hoog is de boete en mogen bewoners zelf nog een joint opsteken op straat?

1. Wat houdt het blowverbod voor de binnenstad van Amsterdam in?

Een blowverbod op straat is een van de maatregelen waarmee de gemeente de overlast door feesttoeristen wil verminderen in een deel van het centrum. Daarom mag niemand vanaf 25 mei nog een hasj- of wietjoint opsteken in de openbare ruimte. Op een terras van een coffeeshop mag nog wel geblowd worden.

2. Waar gaat het blowverbod gelden in Amsterdam?

In het gehele Wallengebied en iets daarbuiten: vanaf het Damrak tot de Prins Hendrikkade en van de Nieuwmarkt tot Rusland en de Grimburgwal. Vanaf de oostkant van universiteitscomplex Oudemanhuispoort mag dan wel weer worden geblowd op straat.

3. Zal het blowverbod effectief zijn?

Het al geldende alcoholverbod weerhoudt bezoekers er niet van om op de Wallen te hossen en er wordt nog steeds vaak in het gebied gedronken. Burgemeester Halsema zei in 2022 ook al dat men geen ‘overspannen verwachtingen’ moet hebben van een blowverbod. Een Ier die al tien jaar in Amsterdam woont zei in december in Het Parool dat toeristen zich waarschijnlijk niet laten afschrikken door het verbod: “Het is toch niet te handhaven. Niemand die zich eraan gaat houden. Wat ga je met al die mensen doen? Arresteren?”

4. Waarom is het dan toch ingevoerd?

Het stadsbestuur voert een ‘en-en-enbeleid’. Met andere woorden: elke maatregel, groot of klein, moet bijdragen de binnenstad iets minder aantrekkelijk te maken voor brallende toeristen. Andere voorbeelden: het verplaatsen van de sekswerkers, kroegen vervroegd sluiten en de Stay Away-campagne om zuipende en blowende Britten te weren.
Het blowverbod heeft de internationale pers al gehaald, waardoor het imago van de stad wel degelijk een beetje kantelt. Maar de komende jaren en zeker deze zomer hoeft Amsterdam niet te verwachten dat de overlast hierdoor stopt.

5. Wat vinden bewoners hiervan?

Een groot deel is blij met elke maatregel om de leefbaarheid te verbeteren, dus ook met een blowverbod. Tegelijkertijd zegt een grote groep dat de blowende toerist vaak niet het probleem is. Veel meer last wordt ondervonden van dronken toeristen.

6. Mogen bewoners zelf nog wel op straat blowen in de oude binnenstad?

Nee, bewoners mogen zelf ook geen joint meer opsteken op straat. Vorige week werd hier een motie van Nilab Ahmadi (Bij1) over behandeld. Zij vond dat de gemeente voor bewoners een uitzondering moest maken, omdat ‘de overlast in het Wallengebied en de binnenstad voor het grootste deel veroorzaakt wordt door toeristen’. Voor haar motie was geen meerderheid.
Enkele tientallen bewoners uit de binnenstad demonstreerden vorige maand bij de Stopera tegen het blowverbod. ‘Ik wil een jonko roken in de zon, maar heb geen balkon’, was hun credo. Ze vinden het blowverbod vertrutting en zeggen dat er een stukje vrijheid wordt afgenomen.

7. Wat vinden coffeeshops hiervan?

De woordvoerder van de Bond van Cannabis Detaillisten, Joachim Helms, zei eerder in Het Parool dat de gemeente de overlast van softdrugsgebruikers zelf heeft veroorzaakt. “Het aantal toeristen is toegenomen, maar het aantal coffeeshops is afgenomen. Hierdoor zijn in de coffeeshops te weinig plekken en zijn de klanten als het ware de straat opgestuurd.” Volgens hem kan een blowverbod helpen, maar hangt het ervan af hoeveel middelen de gemeente vrijmaakt. “Alles staat of valt natuurlijk met voldoende handhaving en daar schort het nog weleens aan. Dat zien we bij het alcoholverbod,” aldus Helms.

8. Is er genoeg handhaving?

In het Wallengebied geldt al jaren een alcoholverbod. Wie bijvoorbeeld een blikje bier opentrekt en gepakt wordt, krijgt eerst een waarschuwing en daarna een boete. In de praktijk valt het mee hoe vaak deze worden uitgedeeld bij alcohol – zeker gezien de drukte in de zomermaanden. In 2022 ging het om 359 boetes en 469 waarschuwingen, in 2021 om 988 boetes en 934 waarschuwingen en in 2020 om 493 boetes en 211 waarschuwingen.
Net als bij het alcoholverbod vragen buurtbewoners zich af hoe hierop toegezien gaat worden, omdat er een tekort is aan handhavers. Halsema erkende in eerdere debatten ook al dat handhaving ingewikkeld ligt.

9. Hoe hoog is de boete als iemand toch een joint opsteekt?

De hoogte van de boete is 100 euro. Je krijgt de boete pas na een eerste waarschuwing van een handhaver. Als het niet anders kan volgt een boete, legt een woordvoerder van burgemeester Halsema uit.

10. Kunnen handhavers wiet of hasj in beslag nemen?

Als handhavers hebben gewaarschuwd en een boeten hebben uitgedeeld en iemand blijft toch blowen op straat, dan kunnen zij de hulp van de politie inroepen. Die kan dan de wiet of hasj in beslag nemen.

11. Hoe is het blowverbod tot stand gekomen?

De gemeente is onder aanvoering van burgemeester Femke Halsema sinds 2018 bezig om de oude binnenstad leefbaarder te maken. Halsema zelf ziet het liefst dat toeristen helemaal verbannen worden uit coffeeshops, maar de gemeenteraad wil dat niet.
Als alternatief kwam Sofyan Mbarki in 2021 – destijds nog fractievoorzitter van de PvdA – met het idee van een blowverbod. Halsema zag er weinig in, maar als wethouder wist hij het college te overtuigen hier staand beleid van te maken.

12. Zijn alle partijen voorstander van het blowverbod?

Wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks) heeft zich als enige in het college gekeerd tegen het blowverbod. In de gemeenteraad zijn alleen Bij1 en Forum voor Democratie tegen het verbod. Zij vinden dat dit niet bij het karakter van de stad past en geloven niet dat het een oplossing is om toeristen te weren. Alle andere partijen in de gemeenteraad, inclusief GroenLinks, zijn wel voorstander van de beslissing om het blowen te verbieden.

13. Hoe denken omliggende wijken over het blowverbod?

Wijken naast de oude binnenstad waar het blowverbod niet geldt, zoals bijvoorbeeld De Pijp, vrezen voor een waterbedeffect. Bewoners vrezen dat toeristen die op straat een joint willen roken, naar hun wijk trekken en daar overlast veroorzaken.

14. Mag je nog wel wiet of hasj op zak hebben of een joint draaien op straat?

Het bezit van wiet of hasj (tot maximaal vijf gram) blijft gewoon gedoogd. Dus ook in de oude binnenstad verandert daar met het blowverbod niets aan.

15. Welke andere maatregelen overweegt Halsema om de blowende toerist te weren?

Zoals eerder gezegd wil het college met een ‘en-en-enbeleid’ de leefbaarheid in de binnenstad vergroten. Een andere maatregel die burgemeester Halsema graag zou willen invoeren is het zogeheten ingezetenencriterium. Dat houdt in dat buitenlandse toeristen geen wiet of hasj meer in Amsterdamse coffeeshops mogen kopen. Maar de gemeenteraad blokkeerde dit plan. Ze zijn bang voor meer illegale straathandel, meer kansarme jongeren die hierdoor in de criminaliteit belanden en bovendien is het de vraag of de maatregel ook echt zou werken. Daarnaast zou handhaving lastig worden. Maastricht, dat het ingezetenencriterium als grensstad in 2012 al invoerde, had na de invoering extreem veel overlast van straatdealers.

Luister naar onze wekelijkse podcast Amsterdam wereldstad: