Lerarentekort op Amsterdamse basisscholen met 20 procent toegenomen

Het zag er goed uit vorig jaar oktober. Het docententekort liep met 20 procent terug én was gelijkmatiger verdeeld over scholen en stadsdelen, liet wethouder Marjolein Moorman (Onderwijs) destijds aan de raad weten.

Een half jaar later lijkt er weinig over te zijn van de behaalde successen: het leraren­tekort is weer met 20 procent toegenomen, de verwachting is dat het de komende jaren nog hoger uitvalt en opnieuw worden scholen waar meer leerlingen met een leerachterstand zitten harder geraakt. Vooral voor basisscholen is het lastig om nieuwe docenten aan te trekken.

Het zijn conclusies uit het recentste rapport over het lerarentekort in Amsterdam. De cijfers laten zien dat het lerarentekort weer op 12,5 procent ligt – een cijfer dat vergelijkbaar is met het tekort in 2019, terwijl het doel is dit in 2023 naar minder dan 5 procent te brengen. Wethouder Moorman zegt dat de cijfers lastig te vergelijken zijn, omdat de gemeente sinds dit jaar een nieuwe onderzoeksmethode gebruikt. Moorman weet daarom niet of het lerarentekort ‘opnieuw heel erg hoog’ is, of dat het even hoog is als in 2019.

Kansenongelijkheid

Het tekort aan leraren staat sinds enkele jaren hoog op de agenda – zowel in Amsterdam als landelijk. Nog vorige week luidden wethouders van grote steden de noodklok door te stellen dat het lerarentekort de grootste bedreiging is voor een kabinetsplan om corona-achterstanden weg te werken. De plannen zouden onbedoeld schoolverschillen en daarmee kansenongelijkheid veroorzaken.

Wethouder Moorman wordt gezien als voorvechter tegen deze kansenongelijkheid. Onder haar bewind stelde Amsterdam in 2019 een noodplan op met maatregelen om het lerarentekort terug te dringen. De verwachtingen waren destijds dat als er niets zou gebeuren er in enkele jaren een nog grotere crisis was in het Amsterdamse onderwijs.

Het college maakte een plan om een bonus uit te keren aan Amsterdamse docenten, het parkeren voor hen makkelijker te maken en reistegoed aan te bieden. Ook werd ingezet op zijinstromers en kregen scholen vanuit de gemeente hulp aangeboden om de werklast te verlichten. Een project dat de gemeente over de jaren 2019-2024 ruim 27 miljoen euro kost.

De genomen maatregelen hebben volgens de onderzoekers in die zin succes gehad dat het lerarentekort anders nog groter was geweest. Ook is het aantal zijinstromers gestegen van 5 in 2018 naar circa 140 in 2020. Amsterdamse leraren geven aan dat de reiskosten en extra parkeerplekken noodzakelijk zijn om in de hoofdstad te blijven werken. Uit het rapport: ‘Tot slot helpt de voorziening voor ondersteuning van directeuren daadwerkelijk bij het verminderen van de werkdruk voor directeuren in het primair onderwijs.’

Nieuwe middeldure huurwoningen

De maatregelen zullen ook het komende schooljaar gelden, al wordt de belangrijkste wens van docenten nog niet vervuld: woningen. Vooral de bouw van middeldure huurwoningen komt te langzaam op gang, waardoor er een grote kans is dat jonge docenten uit de stad vertrekken. Circa 950 leraren hebben op dit moment geen zelfstandige woning en een groep van 300 leraren geeft aan binnen twee jaar te willen verhuizen, omdat ze met een gezin op minder dan 60 vierkante meter wonen.

Moorman schrijft aan de gemeente zich grote zorgen te maken, mede omdat scholen nu al aangeven niet genoeg docenten te kunnen vinden voor volgend schooljaar. Moorman: ‘Tussen nu en 2024 gaat circa 260 fte aan leraren met pensioen, de huizenmarkt maakt het bijna onmogelijk voor leraren om in de stad te wonen en een landelijke salarisverhoging is nog niet in zicht. De urgentie voor een gezamenlijke aanpak blijft daarmee onverminderd hoog.’