KLM kondigt juridische stappen aan tegen tariefexplosie Schiphol: ‘Onredelijk en onacceptabel’
KLM neemt juridische stappen als Schiphol haar ‘destructieve’ tariefsverhoging doorzet. Volgens de maatschappij is het wettelijk niet mogelijk de havengelden op het vliegveld de komende drie jaar 40 procent te verhogen. Schiphol wil zo haar coronaverliezen afwentelen op de luchtvaartmaatschappijen.
Vorige maand ontstond al grote ophef over de tariefvoorstellen van Schiphol, waardoor de prijzen van de luchthaven volgend jaar 9 procent en in 2023 en 2024 telkens 14 procent stijgen. Het gaat daarbij om in totaal circa 600 miljoen euro extra.
Ondanks gesprekken tussen luchthaven en maatschappijen houdt Schiphol vast aan het voorstel. “Air France-KLM vindt deze opstelling onredelijk, ongepast en onacceptabel,” schrijft de maatschappij in haar bezwaarschrift tegen de plannen.
“De verrekening zoals Schiphol voorstelt, betekent dat de luchtvaartmaatschappijen niet alleen hun eigen verlies door de sterk gereduceerde passagiersstromen moeten verwerken, maar daarnaast ook dat zij de vrijwel volledige rekening van het inkomstenverlies van de luchthaven Schiphol gepresenteerd krijgen.”
Volgens KLM strookt de verhoging niet met de luchtvaartwet ‘die de gebruikers beschermt tegen te hoge tarieven vanwege de monopoliepositie van de luchthaven’. Bovendien zijn ze niet in de geest van de regelgeving, die niet geschikt is voor exorbitante omstandigheden zoals tijdens en na de coronacrisis, aldus KLM. “Indien de vastgestelde tarieven haaks blijken te staan op dit principe zal Air France-KLM verdere juridische stappen nemen.”
Herstel in gevaar
Schiphol doet volgens de luchtvaartmaatschappijen geen enkele poging haar coronaverliezen uit 2020 en 2021 zelf te dragen. Volgens branchevereniging Barin legt Schiphol met de tariefsverhoging van ruim 40 procent de rekening voor 84 procent neer bij de luchtvaartmaatschappijen.
Dat brengt het prille herstel van de vliegbedrijven in gevaar. “Op dit moment proberen luchtvaartmaatschappijen het hoofd boven water te houden en er weer bovenop te komen,” schrijft KLM, “en proberen zij zich te richten op herstel. Hun schouders zijn financieel niet breed genoeg om in deze tijd ook nog de verliezen van de luchthaven te dragen.”
“Daardoor zal het beoogde herstel veel langer duren. Dit raakt niet alleen individuele luchtvaartmaatschappijen maar ook de Nederlandse luchtvaart als geheel. Dit komt uiteindelijk ook de luchthaven niet ten goede.”
Volgens KLM staan de plannen bovendien op gespannen voet met de opdracht van het kabinet om bij KLM tot een bezuiniging van ten minste 15 procent te komen die vorig jaar werd opgelegd bij de noodleningen die aan de maatschappij werden verleend. Daarbij werd ook vastgelegd dat ‘partners van de maatschappij’ – waaronder Schiphol – een bijdrage aan de kostenbeheersing moeten nemen. De luchthaven is voor 70 procent in handen van het rijk.
Vliegreizen duurder
De maatschappijen zullen de tariefexplosie moeten doorberekenen in hun ticketprijzen, waardoor vliegreizen flink duurder worden. Omdat KLM haar thuisbasis niet links kan laten liggen, zal de maatschappij door de tariefsverhoging veel zwaarder worden getroffen dan directe concurrenten als Lufthansa, British Airways, Emirates of Iberia, die vanaf vliegvelden opereren waar tarieven niet of veel minder stijgen.
“Juist in deze periode zou Schiphol zich met de luchtvaartmaatschappijen moeten richten op spoedig en duurzaam herstel, met concurrerende tarieven die het luchtvervoer naar Schiphol laten terugkeren. De voorgestelde tariefverhogingen zijn dan ook onbegrijpelijk en zelfs destructief.”
Schiphol verhoogde haar tarieven de afgelopen drie jaar per saldo al 26 procent, waarbij de luchthaven in 2018 en 2019 topwinsten boekte. In coronajaar 2020 greep de luchthaven fors in de kosten in, waarbij onder meer honderden banen verdwenen en de investeringen 40 procent werden teruggeschroefd. Volgens Barin worden die bezuinigen nu helemaal niet meegerekend in de tariefsverhoging, zodat Schiphol er dubbel van profiteert.
A-pier
Schiphol moet haar tariefvoorstellen eind deze maand bij toezichthouder ACM inleveren, en daarbij uitleggen of er rekening is gehouden met de kritiek of waarom deze wordt afgewezen. De Autoriteit controleert vervolgens alleen of Schiphol de procedure juist heeft doorlopen.
Dat bestrijdt brancheclub Barin. De luchthaven rekent wel toekomstige investeringen in nieuwbouw en renovaties mee in de nieuwe tarieven, maar is nog bezig om de budgetten daarvoor vast te stellen. Zo is de opening van de nieuwe A-pier, mogelijk vanwege bouwfouten, opnieuw vertraagd en kan de luchthaven niet zeggen wanneer en voor hoeveel deze wordt opgeleverd. Om die reden stapt Barin ook naar de ACM.
Ook de internationale brancheorganisaties van de luchtvaart, Iata, heeft zich tegen de tariefplannen gekeerd. Deze week liet Easyjettopman Johan Lundgren weten dat ‘luchthavens zoals Schiphol moeten begrijpen dat maatschappijen nog aan het herstellen zijn van de coronacrisis.’ Easyjet, de nummer twee op Schiphol, zal de extra kosten doorberekenen aan de consument.
Schiphol houdt zich vooralsnog op de vlakte. “We gaan de zienswijzen bekijken en beoordelen en stellen de tarieven 31 oktober vast,” zegt een woordvoerder. “Dan kunnen we ook meer zeggen over onze afwegingen.” De maatschappijen hebben daarna tot 28 november om bij ACM bezwaar aan te tekenen, die dan voor het einde van het jaar moet oordelen en Schiphol eventueel kan opdragen de voorstellen aan te passen. De tarieven gaan 1 april 2022 in.
Slots
Tarieven zijn niet het enige struikelblok op Schiphol. De mondiale brancheorganisatie van luchtvaartmaatschappijen, Iata, tekent bezwaar aan tegen de wijze waarop start en landingsrechten (‘slots’) op Schiphol, Eindhoven en Rotterdam worden toegewezen.
Bij het verdelen van het beperkt aantal slots aan nieuwe maatschappijen geeft de onafhankelijke slotcoördinator ACNL in het vervolg voorrang aan bestemmingen die nog niet of te weinig vanaf Schiphol worden bediend. Op voorspraak van van de luchthaven is er een lijst met zulke steden opgesteld
Daarmee moet worden voorkomen dat er te veel vluchten naar dezelfde bestemming worden gemaakt, zoals onder meer naar Barcelona of Londen waar al vijf maatschappijen of meer heen vliegen.
Volgens Iata beperkt Nederland daarmee de vrijheid van luchtvaartmaatschappijen om zelf uit te maken waar ze heen vliegen, beperkt het de concurrentie en worden vliegtickets kunstmatig duur gehouden.
De brancheorganisatie start nu een procedure bij de Europese Commissie. ACNL heeft volgens Iata onvoldoende rekening gehouden met de belangen van de maatschappijen. Bovendien zou Schiphol als monopolist geen invloed mogen hebben op het bestemmingennetwerk.
