De stad wordt autoluw, maar dat geldt niet voor alle buurten: terwijl het op veel plekken rustiger wordt, zal een aantal straten juist meer auto’s te verwerken krijgen.
Bewoners vrezen het kind van de rekening te worden.
De Van Diemenstraat, kent u die? Niet iedereen zal de straat onmiddellijk op de kaart kunnen aanwijzen, maar vrijwel iedere Amsterdamse autobezitter is er wel eens doorheen gereden, richting CS of juist ervandaan. Niet al te breed, hoge pakhuizen. Allesbehalve een ideale autostraat.
Toch is de Van Diemenstraat een van de drukke straten van de stad: een groot deel van de automobilisten die vanuit het westen richting centrum moet, kiest voor de route Tasmanstraat-Van Diemenstraat-Westerdoksdijk. Ook is de straat bereikbaar vanaf de Houtmankade. Vanzelfsprekend staat het in de Van Diemenstraat regelmatig vast.
Het dreigt nog erger te worden, zeggen bewoners van de straat en de omliggende straten. Als straks de Agenda Autoluw van verkeerswethouder Sharon Dijksma wordt doorgevoerd, zou het in het grootste gedeelte van Amsterdam wel eens flink rustiger kunnen worden. Neem bijvoorbeeld de Haarlemmer Houttuinen: die krijgt straks 60 procent minder autoverkeer. Maar in een aantal straten wordt het juist drukker, waaronder dus de Van Diemenstraat. “40 procent meer verkeer is de verwachting,” zegt Har Tortike namens de Stuurgroep Actie s100 Houtman Kwartier. “Natuurlijk zijn wij voor een autoluwe stad, maar wat goed nieuws is voor veel buurten, is heel, héél slecht nieuws voor ons.”
Soorten Amsterdammers
Dat zit ’m voor zijn buurt met name in het doorgaand verkeer, zegt Tortike. Hij noemt de knip aan de voorkant van CS, maar ook bijvoorbeeld de aanleg van de Spaarndammertunnel. “Door de circulatiemaatregelen zal er nóg meer verkeer over de centrumring s100 rijden, dat krijgen wij allemaal door onze straten geperst. Terwijl: wij hebben onze portie al gehad. Door het autoluw maken van de Spaarndammerstraat werd het bij ons direct drukker. Het moet stoppen.”
Tortike spreekt over ‘twee soorten Amsterdammers’: “Wij worden opgezadeld met 40 procent meer verkeer en ongezonde leefomstandigheden. Hebben wij dan niet dezelfde rechten als bewoners in de autoluwe wijken?”
De westelijke zijde van de stad is niet de enige plek waar mensen zich beklagen over de onevenredige verdeling van het autoleed. Al meer dan een jaar voeren bewoners van de Kattenburgerstraat actie vanwege de gevolgen die de autoluwe ambities hebben voor juist hun leefomgeving. Drie keer al leidde dit tot protestacties, regelmatig werden de gemeentelijke politiek en de media opgezocht.
Ook in de Kattenburgerstraat wordt keer op keer benadrukt dat de bewoners in overgrote meerderheid niets tegen de plannen hebben om de auto in de stad terug te dringen. Maar ook hier zit de onrust ’m in het feit dat het hier juist drukker gaat worden met auto’s in plaats van minder druk. Met gevolgen voor de luchtkwaliteit en de verkeersveiligheid.
In het verlengde daarvan maken de bewoners van de Prins Hendrikkade zich boos over de uitdijende verkeersstromen. Volgens Stijn van Amelsvoort, die spreekt namens de Vereniging van Oosterdok Gebruikers, staat het sinds de autoluwe maatregelen nog vaker dan voorheen helemaal vast. “In de plannen van de gemeente wordt te weinig gekeken naar de totale verkeersdruk op de stad. De Prins Hendrikkade is steeds gevaarlijker geworden, oversteken is heel riskant.”
Onstuimig toegenomen
En dan zijn er nog bezorgde bewoners van de Keizers- en de Herengracht, die merken dat het verkeer, met name veel vrachtauto’s, onstuimig is toegenomen sinds het onmogelijk is gemaakt om voor CS langs te rijden en ook de Nieuwezijds Voorburgwal tot autoluw gebied is bestempeld. Daarbij komt nog de zorg van bewoners in De Pijp dat het afsluiten van de kop van de Van Woustraat zal leiden tot veel sluipverkeer in de buurten.
De Agenda Autoluw werd afgelopen week goedgekeurd door de gemeenteraad. Extra maatregelen, waarvan er veel stiekem al in de plannen waren opgenomen, moeten het leed voor juist deze buurten en straten zoveel mogelijk verzachten. Onder meer klonk de roep om meer en betere P&R-voorzieningen, meer, beter en goedkoper openbaar vervoer en een onderzoek naar het verlagen van de maximumsnelheid in de hele stad naar 30 kilometer.
Het moet de nood in de buurten lenigen, maar bewoners houden hun hart vast.
Waterbed
Het is vaker gezegd: als het om verkeer gaat, lijkt de stad op een waterbed. Druk een plek omlaag en elders komt het matras omhoog. De term waterbed viel regelmatig tijdens de besprekingen in de gemeenteraad over de Agenda Autoluw, het pakket maatregelen om de auto in de stad terug te dringen. Het is zeker dat het waterbedeffect bestaat, maar dit betekent niet dat het afsluiten van straten er een op een toe leidt dat de omliggende straten drukker worden. Neem het voorbeeld van de verdwenen auto’s in Parijs, waar burgemeester Anne Hidalgo in 2013 en 2016 de overvolle rechteroever van de Seine afsloot. De omliggende straten zijn inderdaad drukker geworden, maar de toename van auto’s is allesbehalve evenredig. Deskundigen veronderstelden twee ontwikkelingen: meer mensen reden om de drukke binnenstad van Parijs heen. Of ze lieten de auto staan ten faveure van het ov of misschien zelfs de fiets. Waarschijnlijk ligt de verklaring in een combinatie van beide ontwikkelingen.
