PlusReportage
IJzel of niet, de Zwanenburgbaan van Schiphol krijgt nieuw asfalt voor de meidrukte toeslaat
De Zwanenburgbaan, een van de oudste banen van Schiphol, wordt grondig gerenoveerd. Om te voorkomen dat, zoals vorig jaar, in de drukke meivakantie minder gevlogen kan worden, wordt het werk in de winter uitgevoerd. En dat is een uitdaging.
Het is toch even billenknijpen. Dat de temperatuur soms rond nul is, is niet het grootste probleem. Maar een dik pak sneeuw is niet voorzien door de mensen die in het hart van Schiphol bezig zijn met een ingrijpende operatie. “Het was nog spannend vandaag of het ging lukken,” zegt Sander Houtenbos van Schiphol. “Woensdagochtend was alles nog wit met ijzel. Dan kan je niet asfalteren.”
Maar de asfaltcentrale op het terrein draait al op volle toeren. “We hebben de ijzel weggeveegd, de baan een beetje opgewarmd en zijn aan de slag gegaan. We gaan vandaag ook wat langer door om dat oponthoud in te halen.”
Het is best een mijlpaal, deze woensdag. Vandaag gaat het eerste stukje Flightflex op de Zwanenburgbaan, de bovenste laag asfalt waarover straks de luchtreuzen denderen. Daarmee komt de eindstreep voor het maandenlange baanonderhoud in zicht.
Met vorig jaar ruim 56.000 starts en landingen is ‘18/36’ (de aeronautische benaming van de Zwanenburgbaan die refereert aan de kompasrichting) een van de belangrijkste van het sextet landingsbanen van Schiphol. Eentje ook die zowel naar het noorden als richting zuiden wordt gebruikt.
Duizenden baanlampjes
Al die vluchten worden nu over andere banen uitgesmeerd. Regelmatig worden de bouwmachines overstemd door vliegtuigen die even verderop op de Buitenveldertbaan starten, een baan die normaliter vooral voor landingen wordt gebruikt. En dat is onder meer in grote delen van Amsterdam en Amstelveen te horen.
De Zwanenburgbaan, de ‘middelste’ baan van Schiphol, is sinds nieuwjaarsdag dicht en dat zal nog tot half april duren. Tot aan het fundament zijn de asfaltlagen weggeschraapt, duizenden baanlampjes opgegraven, kilometers leidingen ontworteld en alle regengoten tot puin geslagen. Sommige onderdelen stamden nog uit de vroege jaren zestig, toen de baan werd aangelegd. “We werken in de historie van Schiphol,” zegt projectleider Houtenbos.
In 2018 ging de baan voor het laatst op de schop. Maar honderdduizenden vliegtuigen later is ze weer toe aan een opknapbeurt. “We móeten nu onderhoud plegen om de baan niet te laten vervallen en vanwege de veiligheid.” De ingreep is nu duchtiger dan destijds. “Op het fundament na wordt alles vervangen.”
Inmiddels zijn er twee nieuwe onderste asfaltlagen, zowel op de baan zelf als op de rijbanen die ernaar toe leiden. Maagdelijk zwart is het nog, zonder bandensporen of belijning, met alleen hier en daar een spoortje van de stroomleidingen die in het asfalt zijn gelegd voor de baanverlichting.
Hergebruik
Eerst moet die 3,5 centimeter dikke laag ‘Schipholasfalt’ Flightflex over 3200 meter landingsbaan en haar toevoerwegen worden uitgesmeerd. “60 procent van het asfalt dat we hebben weggefreesd, komt na verwerking hier weer terug,” zegt Houtenbos. “De rest is van mindere kwaliteit. Die wordt hergebruikt voor wegen.” Ook oude kabels en lampen worden gerecycled. “Alles wordt uit elkaar gehaald en vindt zijn weg weer.”
Tegelijk worden 2600 lampen langs en ín de baan vervangen – van halogeen naar led – inclusief 400 kilometer bijbehorende bekabeling. Daarnaast wordt acht kilometer nieuw hekwerk geplaatst en is de Luchtverkeersleiding bezig met het vernieuwen van vliegsystemen. Ook is zeven kilometer ‘hemelwaterafvoer’ vervangen.
Het werk ligt op schema. Dat was bij eerder baanonderhoud wel anders. Toen de Polderbaan vroeg in 2021 op vergelijkbare wijze op de schop ging, zorgden regen voor één week en vrieskou voor twee weken vertraging.
Om zo’n tegenvaller te ontlopen, startten Schiphol en huisaannemer Heijmans vorig jaar pas in april met groot onderhoud aan de Aalsmeerbaan, waardoor die werkzaamheden precies in de meivakantie en de aanloop naar de zomervakantie vielen. Boven op de druktechaos die toen werd veroorzaakt door personeelstekorten, moest ook door een gebrek aan landingsbanen het aantal vluchten worden ingeperkt.
Vrieswind
Vandaar dat de renovatie van de Zwanenburgbaan hartje winter is gestart. Volgens planning is het werk twee weken voor de meivakantie klaar. Naar vertraging ziet het deze keer niet uit, zegt Houtenbos terwijl de vrieswind over de kale landingsbaan stuift.
“Die belofte van half april staat. Alleen als het extreem slecht weer wordt, houdt het op. Bij de Elfstedentocht moeten we stoppen.” Op een dik pak sneeuw zit de projectleider, destijds ook verantwoordelijk voor de uitgelopen Polderbaanwerkzaamheden, dus niet te wachten. “Dit is niet de meest gunstige tijd om dit werk te doen. Voor bouwen is mei, juni, juli beter.”
Het winterwerk biedt ook voordelen. “In de winter wordt natuurlijk minder gevlogen. Dan geeft het werk ook de minste overlast voor de omgeving van Schiphol. De mensen zitten nu toch niet buiten. Wij willen ook zo min mogelijk overlast, voor omwonenden en voor Schiphol zelf. Wij willen die baan ook snel weer gebruiken.”
Voor zeven jaar klaar
Dat het op andere luchthavens anders gaat, zal wel. “Op Heathrow doen ze ’s nachts 50 meter en gebruiken ze de baan overdag. Maar dan kan je dus niet alles vervangen zoals wij nu doen, want die baan moet bruikbaar blijven. Als je dit werk alleen in de nacht zou doen, duurt het minimaal twee keer zo lang. “
“We kunnen best zeggen: we doen de elektriciteitskabels en andere keer. Maar dan moet hij in augustus weer dicht. We snappen de overlast en het trammelant. Maar we pakken de pijn in één keer. We zijn straks voor ten minste zeven jaar klaar.”
Ná april wordt de rest van het jaar alleen regulier onderhoud – dat meestal een week duurt – aan de Schipholbanen verricht. De volgende grote beurt volgt begin volgend jaar, aan de Kaagbaan. “En we hadden deze week al de eerste bouwvergadering voor het groot onderhoud aan de Buitenveldertbaan, begin 2025.”
