Hoop op verandering ontkiemt in de Bijlmer: ‘Er is nu momentum’

Het Black Lives Matterprotest van woensdag is meer dan steun aan het protest in de VS. Het gaat ook over de ongelijkheid die veel zwarte bewoners van de Bijlmer jaar in, jaar uit ervaren.

Ongelijkheid is een veelkoppig monster, weet Don Ceder, advocaat, gemeenteraadslid voor de ChristenUnie en kind van de Bijlmer. “Een van de koppen is racisme. In mijn werk heb ik geregeld te maken met incassobureaus die werken met een postcodeprofiel. De plek waar je woont, is bepalend voor de behandeling. Mensen uit die buurten van de Bijlmer waar veel donkere mensen wonen, hebben aantoonbaar minder kans op een betalingsregeling. Dat maakt het voor hen veel lastiger om uit een moeilijke ­financiële situatie te komen.”

Het onderwijs, noemt zangeres Graziëlla Hunsel meteen als antwoord op de vraag waar een donkere huidskleur in het nadeel werkt. “Het structureel onderwaarderen van de kwaliteiten van kinderen blijft een probleem. Ik heb het zelf ervaren. Ik had een goede Cito-score, maar kreeg het advies om de mavo te doen. Gelukkig heb ik een eigenwijze moeder. Na het behalen van mijn vwo-diploma heb ik mijn lerares gebeld. En na het afstuderen op de universiteit heb ik haar nog eens gebeld.”

Schijnwerper

Bijna iedereen uit de Bijlmer heeft wel zo’n verhaal, uit eigen ervaring of uit de naaste omgeving.

Statistisch gezien: een kind dat met een donkere huid in de Bijlmer ter wereld komt, zal veel meer hindernissen tegenkomen dan een kind met een witte huid in Buitenveldert, om maar een buurt te noemen. Geboren worden in de Bijlmer betekent een grotere kans om op te groeien in een eenoudergezin met weinig geld, een grotere kans om dader of slachtoffer te worden van criminaliteit, een kleinere kans op een stage­plek of een baan.

Over die ingebakken ongelijkheid gaat het woensdagmiddag ook tijdens het Black Lives Matter­protest in de Bijlmer. De demonstratie moet een steunbetuiging zijn aan de demonstranten tegen het politiegeweld in de Verenigde Staten, maar ook de schijnwerper richten op de positie van zwarte mannen, vrouwen en kinderen in het eigen stadsdeel. Krijgen zij door de bank genomen dezelfde kansen als witte mensen om iets van hun leven te maken?

Het antwoord: nee.

Dat heeft alles te maken met de manier waarop witte mensen naar zwarte mensen kijken, stelt Ernestine Comvalius, directeur van het Bijlmer Parktheater. “Ik heb het meegemaakt tijdens overleggen met directeuren van andere instellingen. Als het gesprek ging over diversiteit en inclusie, werd er vooral zorgelijk gekeken. Daar hing een prijskaartje aan. Het werd als een last beschouwd. En dan hebben we het over de culturele sector. Die hoort toch open te staan voor verandering.”

Etnisch profileren

Dionne Abdoelhafiezkhan van Controle Alt Delete, een organisatie die zich verzet tegen etnisch profileren, hekelt de eenzijdige manier waarop door de politie, maar ook door de media naar de jongeren uit Zuidoost wordt gekeken. “Veelzeggend is een bizarre uitspraak van de districtschef in Het Parool van enkele weken geleden: ‘Uiteraard is niet iedere rapper een crimineel – al zijn wel veel criminelen rapper’.”

Volgens Abdoelhafiezkhan leiden dergelijke opvattingen uiteindelijk tot etnisch profileren door de politie. “Je bent niet verantwoordelijk voor het gedrag van anderen die er net zo uitzien als jij. Wetshandhavers moeten kijken naar strafbaar gedrag, niet naar uiterlijk of muzikale voorkeur. Entertainment biedt veel jongeren een legale uitweg uit de armoede.”

De genoemde problemen zijn bijna net zo oud als de Bijlmer. Ze zijn door de jaren heen geregeld op de agenda gezet. Kan het wereldwijde protest ervoor zorgen dat er nu echt iets verandert? Stadsdeelvoorzitter Tanja Jadnanansing is optimistisch. “Er is nu momentum. Er is duidelijk een verbreding van het protest tegen ongelijkheid. Het is niet alleen de zwarte gemeenschap die de straat opgaat. Ik zie heel veel mensen die nu deel willen zijn van de oplossing.”