Herrijzenis van de winkelstraat blijft uit: juist minder bezoekers door torenhoge prijzen
Toch geen herrijzenis van de winkelstraat. Vanwege de torenhoge prijzen en angst voor de economische crisis hebben de Nederlandse winkelstraten het afgelopen jaar per saldo minder bezoekers getrokken dan in coronajaar 2021.
Halverwege vorig jaar leek er geen rem te staan op het winkelgedrag in Nederland. Na twee jaar lockdowns en beperkingen gingen consumenten weer massaal naar de winkelstraat. Zo zeer zelfs dat internetwinkels – die in coronatijd juist enorm groeiden – grote klappen kregen.
Maar de terugkeer van de winkelstraat blijkt achteraf van korte duur, blijkt uit bezoekerscijfers die de Amsterdamse winkeladviseur Bureau RMC jaarlijks bijhoudt. Als de cijfers worden gecorrigeerd voor de lockdowns, ligt het aantal bezoekers aan de Nederlandse winkelstraten in 2022 zelfs 5 procent onder dat van 2021.
Het bedrijf voorspelt voor 2023 een verdere daling van het bezoek met 3 tot 6 procent, afhankelijk van economische en politieke ontwikkelingen in de wereld.
Vertekend beeld
Vanwege de coronamaatregelen geven sommige cijfers een vertekend beeld van de werkelijkheid, zegt Huib Lubbers van Bureau RMC. “In algemene zin waren de winkelstraten vorig jaar bijna 11 procent drukker dan in 2021, maar in 2021 was er drie maanden sprake van lockdowns waarbij winkels grotendeels gesloten waren. In 2022 waren dat drie weken. Als je in beide gevallen lockdowns uit de cijfers haalt, is de daling in 2022 ruim 5 procent.”
“Het eerste kwartaal van vorig jaar werd nog gekleurd door een lockdown,” zegt Lubbers, “in het tweede kwart ging het winkelstraatbezoek volop omhoog. Maar sinds de derde week van juli zien we de bezoekersaantallen substantieel afnemen. In een paar maanden daalde de drukte ruim 20 procent. Dat gebeurt overal, maar vooral in de kleine en middelgrote steden.”
Amsterdam herstelt wel
De grote steden vormen grotendeels een uitzondering. In Amsterdam steeg het winkelstraatbezoek ten opzichte van 2021 zelfs 22 procent, maar dat kwam vooral doordat de cijfers er in de coronajaren harder daalden dan elders. “We zagen in coronatijd op een gegeven moment in de Kalverstraat nog maar 8 procent van de hoeveelheid bezoekers. Dan gaat het herstel ook harder.” In Rotterdam nam het aantal passanten wel af, als enige van de vier grote steden.
Dat winkelstraten minder druk zijn, leidt ook tot andere verschuivingen. Voor corona gingen consumenten de drukste momenten – zaterdag en zondag – mijden en steeg het winkelstraatbezoek op maandag en dinsdag. Afgelopen jaar waren de weekenddagen weer als vanouds populair.
Stijgende prijzen
Het begin van de terugloop valt ruwweg samen met de eerste berichten over stijgende prijzen voor energie en levensmiddelen. “Wij zien zeker een verband,” zegt Lubbers. “Het is een cocktail van hoge inflatie, grote onzekerheid over de kosten van levensonderhoud, angst voor recessie en angst voor oorlog.”
“Mensen die wél gingen winkelen, gaven wel makkelijker geld uit. Men kocht sneller en meer en per bon was het bedrag hoger. Maar dat kon de daling van het aantal klanten maar deels compenseren.”
Eerder bleek al dat het aantal faillissementen in winkelland stijgt, maar nog altijd historisch laag is. Er gingen volgens het CBS 193 winkelbedrijven over de kop, tegenover 137 in 2021.
Bovendien neemt volgens winkeladviseur Locatus de leegstand van winkelpanden af – ook doordat in Nederland 8600 winkelpanden verdwenen. Die werden bijvoorbeeld gesloten, verbouwd tot woning of kantoor, of samengevoegd met andere winkelruimte.
Winkelomzet stijgt door hogere prijzen
Volgens het CBS neemt de hoeveelheid verkochte goederen en diensten in de offline en online detailhandel al sinds mei 2022 af. Ook de brancheorganisatie van webwinkels, Thuiswinkel.org, zag in de eerste negen maanden van 2022 een daling van het aantal online aankopen met 5 procent. Dat er een vijfde meer vakantiereizen, festivaltickets en attractiekaartjes is verkocht, kon de afname niet compenseren. De omzetten zijn de eerste negen maanden wel gestegen, maar dat komt door de hogere prijzen.
“Kijken we terug naar 2019, voor corona, dan liggen het aantal aankopen en de online bestedingen van zowel producten als diensten nu alsnog gemiddeld hoger,” aldus directeur Marlene ten Ham.
