Harde verwijten tijdens eerste debat over ongekende pakket aan coronabezuinigingen
Niet alleen het soort bezuinigingen waarmee Amsterdam uit de financiële coronamalaise moet komen zorgt voor veel kritiek. Oppositiepartijen klagen over ingrijpende maar tegelijk vage maatregelen die in slechts een week tijd genomen worden.
De plannen om het coronagat te dichten zijn ‘een ongedekte blanco cheque’ terwijl de echte pijnlijke besluiten pas over een paar jaar worden genomen. Deze en andere harde verwijten klonken woensdagmiddag tijdens een eerste debat over het ongekende pakket aan bezuinigingsmaatregelen waarover de Amsterdamse coalitiepartijen GroenLinks, D66, PvdA en SP het vorige week zijn eens geworden.
Dat de stad de tering naar de nering moet zetten vanwege de impact van corona is de meeste oppositiepartijen in de gemeenteraad wel duidelijk. Juist het internationale toerisme wordt door de pandemie hard geraakt, terwijl de hoofdstad hierdoor altijd over royale financiële middelen beschikte. 150 tot 200 miljoen euro schade per jaar, is de voorlopige balans.
Via een combinatie van snijden in eigen vlees, het verhogen van de lasten en het schrappen van politieke prioriteiten probeert de coalitie dit tekort in 2024 ingelopen te hebben. Ook wordt er fors geïnvesteerd om de crisiseffecten zoals werkeloosheid te dempen. Maar de omvang van de maatregelen staat niet in verhouding tot de snelheid en detailniveau van het plan, vinden oppositiepartijen. “In een aantal voorstellen kunnen we ons goed vinden, maar de financiering deugt van geen kant,” vatte VVD-leider Marianne Poot het samen.
Allereerst de volgorde. De lastenverhogingen zoals de ozb komen al volgend jaar, terwijl de meeste bezuinigingen pas in 2023 in de boeken worden gezet, ná de raadsverkiezingen van 2022, klaagt ChristenUnie-raadslid Don Ceder. “De verantwoordelijkheid moet je nemen in de periode dat je aan de macht bent,” zei hij in de richting van GroenLinks. “U schuift ze door naar een periode waarin het hoogst onzeker is of u en de andere indieners nog wel actief zijn.” Denk-voorman Mourad Taimounti: “U zadelt de volgende coalitie met een probleem op.” Ook van de grootste oppositie VVD, die tot 2018 meebestuurde, valt geen begrip te verwachten. “Als je pas in 2023 bezuinigt, maar weet dat je termijn tot 2022 loopt, dat noem ik regeren over je graf,” zei Poot.
Ook klonk er veel kritiek over de vaagheid van de plannen. Een belangrijk onderdeel van de maatregelen is een ‘Banenmotor’ waar de komende jaren 78 miljoen in wordt geïnvesteerd, die duizenden banen in de duurzaamheidstransitie moet opleveren. Raadslid Kevin Kreuger (Forum voor Democratie) vindt het schandalig dat zijn partij gevraagd wordt om een zegen te geven over dit gigantische bedrag, zonder dat duidelijk is wat die banenmotor precies behelst. “GroenLinks verdedigt een bonnetje van 78 miljoen waarvan we niet kunnen kijken hoe het wordt geïnvesteerd,” zegt Kreuger. “We worden gevraagd om te tekenen bij het kruisje,” vindt Johnas van Lammeren van de Partij voor de Dieren.”
Volgens de liberalen is een belangrijke pijler onder het bezuinigingspakket gebaseerd op financieel drijfzand. De VVD en ook het CDA wijzen erop dat een belangrijk deel van de maatregelen betaald wordt uit de Erfpachtreserve, waarin de inkomsten uit erfpacht staan geparkeerd. “Er zit nu tussen de 100 en 150 miljoen in die reservere, maar deze coalitie wil er de komende jaren 500 miljoen euro uit gebruiken,” zei VVD-raadslid Poot. Volgens haar is het hoogst onzeker of er de komende jaren wel genoeg erfpachtinkomsten binnenkomen, omdat de kortingsregelingen zijn afgelopen. “U bent aan het potverteren uit een pot die niet gevuld is.”
De kritiek liet de coalitie niet onberoerd. “Waarom alleen kritiek op het proces in plaats van op de inhoud van onze plannen?” vroeg D66-raadslid Reinier van Dantzig zich af. Hij vindt dat de pijn gelijk verdeeld is. “Van elk politiek huisje is de voordeur ingetrapt en de inboedel meegenomen.” SP-raadslid Erik Flentge kreeg het zelfs te kwaad toen hij de bezuinigingen verdedigde. “We moeten doen wat nodig is om ervoor te zorgen dat Amsterdam weer op zijn pootjes komt te staan.”
De oppositiepartijen hebben een klein dozijn moties ingediend om het bezuinigingsakkoord te wijzigen. Woensdagavond wordt duidelijk of de wethouders en de coalitiepartijen die voorstellen steunen.
