Gemeente voert pauzeknop in voor Amsterdammers met schulden

“Iedereen voorspelt dat de schulden door corona alleen maar zullen oplopen,” aldus wethouder Marjolein Moorman. “Veel Amsterdammers zitten zonder baan. De urgentie is dus toegenomen en dat is reden om de aanpak van schulden te versnellen.” Ongeveer een kwart van de Amsterdammers kampt op een of andere manier met schulden en ongeveer 25.000 inwoners hebben betalingsachterstanden.

In de cijfers is de invloed van de coronacrisis op het aantal mensen met schulden nog niet te zien, maar dat is een kwestie van tijd. “Na de kredietcrisis duurde het een paar jaar voordat de golf aan schulden op ons afkwam. Mensen schamen zich en kloppen pas laat aan voor hulp, gemiddeld na vijf jaar.” In de tussentijd lopen de schulden op en daarmee ook de te betalen rente, met alle gevolgen van dien. Schulden raken niet alleen de bankrekening, maar hebben, zo wijst de praktijk uit, ook invloed op relaties, kinderen, nachtrust, de psyche. Ze nemen uiteindelijk het dagelijks leven over.

Schulden bevroren

Om te voorkomen dat schulden tot problematische hoogte oplopen, voert de gemeente een zogenoemde pauzeknop in; bij Amsterdammers die hulp inschakelen worden de schulden bevroren. Dit moet verergering van de problemen voorkomen: vaak duurt het anderhalf jaar voordat de dossiers op orde zijn en het hulpprogramma met bijbehorende schuldsanering aanvangt – en in de tussentijd stromen de aanmaningen en incasso’s anders gewoon binnen.

De problematische schuld loopt daardoor gemiddeld op tot 26.000 euro, bij 14 schuldeisers. Dit betekent dat veel Amsterdammers levenslang in de schuld zitten. Bijstandsgerechtigden kunnen maar 50 euro per maand afbetalen, anders houden ze te weinig geld over voor huur en boodschappen. Die hebben 43 jaar nodig om hun schuld af te betalen, exclusief rente.

Moorman heeft overeenstemming bereikt over een collectieve regeling met de belangrijkste schuldeisers – denk aan woningcorporaties, energiebedrijven en de telecomsector – en een deel daarvan is bereid de schulden direct te bevriezen als een Amsterdammer zich meldt voor hulp. De gemeentelijke Kredietbank, die leningen verstrekt aan Amsterdammers die vanwege een laag inkomen niet bij commerciële banken terechtkunnen, sluit in zo’n geval een akkoord met de schuldeisers. Vervolgens neemt de Kredietbank het restant van de schulden over.

De Amsterdammer met betalingsproblemen moet vervolgens afbetalen bij de Kredietbank, en dat verlicht de druk. “Veel mensen raken het overzicht kwijt met al die verschillende schuldeisers,” zegt Moorman. “Dat geeft stress. Vaak komen ze binnen bij de hulpverlening met plastic tassen vol ongeopende post, omdat ze het niet meer aankunnen.”

Schuldenrust

Amsterdammers met kleinere schulden – tot vijfduizend euro – kunnen voor dit bedrag direct een lening afsluiten bij de Kredietbank, waarmee ze in één keer hun schuld aflossen. De lening bij de Kredietbank moeten ze in termijnen afbetalen en tegen een lagere rente: 3 procent. Moorman hoopt met deze maatregelen ‘schuldenrust’ te bieden en te voorkomen dat mensen voor de rest van hun leven moeten afbetalen.

De Amsterdamse maatregelen kunnen op landelijke aandacht rekenen. Moorman heeft de Amsterdamse schuldenaanpak onlangs gepresenteerd aan koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Máxima is betrokken bij aanpak van schulden. Ook is de pauzeknop afgestemd met het ministerie van Sociale Zaken. Als de Amsterdamse proef met de pauzeknop succesvol is, is de kans op landelijke navolging groot.