Gemeente kijkt naar Herengracht zonder parkeerplaatsen
Het weghalen van alle parkeerplaatsen langs een van de grachten, met daarbij de Herengracht als grootste kanshebber, biedt mogelijkheden om de binnenstad flink te vergroenen. Een oplossing voor de ruim vijfhonderd auto’s die er nu vaak geparkeerd staan, is er nog niet.
Wethouder Egbert de Vries (Verkeer) kan het in een brief aan de raad niet vaak genoeg benadrukken. Het onderzoek naar het parkeervrij maken van de Herengracht, dat hij deze week openbaart, is slechts een ‘inspiratiedocument’. De gemeente is dus niet van plan om op stel en sprong alle parkeervakken langs de chicste gracht van de stad te schrappen.
Toch biedt de nieuwe studie naar het schrappen van alle 517 parkeervakken aan de Herengracht een vooruitblik naar de binnenstad van de toekomst, die er heel anders uit gaat zien dan nu. Het verbannen van de stilstaande auto is met een pennenstreek geregeld, veel ingewikkelder is de vraag wat er moet gebeuren met de enorme hoeveelheid ruimte die vrijkomt als het zover is. Gekozen is voor de Herengracht, omdat die korter is dan de Keizersgracht en dus minder parkeerplaatsen kost. De Prinsengracht is vanwege de aansluiting met de Jordaan belangrijk voor de verkeerscirculatie, en dus minder geschikt om autovrij te maken.
Wel rijden, niet parkeren
Het plan draait erom dat auto’s nog wel langs de gracht mogen rijden – koeriers, visite of een taxi bijvoorbeeld – maar er niet meer mogen parkeren. Amsterdam is al sinds 2019 drukdoende met het schrappen van parkeerplaatsen. In 2025 moeten het er zeker 10.000 minder zijn, vorig jaar stond de teller op bijna 2500 geschrapte plaatsen. De gedachte hierachter is dat de auto’s van bewoners in de grachtengordel 95 procent van de tijd stil staan, terwijl de openbare ruimte die hierdoor bezet wordt hard nodig is voor voetgangers, fietsers, vuilniscontainers en groen.
Her en der in de stad worden momenteel parkeervakken geschrapt, maar er blijft altijd wel voldoende parkeerruimte over voor de auto. In het geval van de Herengracht is nu onderzocht wat er gebeurt als alle parkeerplaatsen weggehaald worden.
Meer bomen
Parkeren op de grachten is zeker niet van alle tijden. Pas rond de jaren zestig, toen het autobezit fors steeg, werd het normaal om de wagen voor de deur te parkeren, aangezien de kaden die voorheen voor laden of lossen waren bestemd niet meer op die manier gebruikt werden. Het zorgde er onder meer voor dat de gemiddelde afstand tussen bomen flink groter werd. Stond er voor die tijd ongeveer elke 7 meter een boom, nu is dat ruwweg om de 12 tot 15 meter, zodat er precies twee geparkeerde auto’s tussen passen. Het weghalen van de parkeerplaatsen biedt dus kansen om veel meer bomen te planten langs de gracht, zo valt te lezen in het onderzoek.
De Herengracht zonder parkeerplaatsen kan op drie manieren, met verschillende voor- en nadelen voor bewoners, passanten en de logistiek, schrijft de wethouder. Het simpelste en goedkoopste is om bankjes, fietsenrekken of bloembakken te plaatsen op de bestaande parkeervakken, zonder de bestrating te veranderen. Nadeel hiervan is dat de smalle stoep op deze manier hetzelfde blijft, met de meeste ruimte voor passerende auto’s die nog wel langs de gracht mogen rijden. Veel ingrijpender zou een complete herinrichting van de gracht zijn waarbij niet alleen de parkeervakken verdwijnen, maar ook het onderscheid tussen stoep en straat. Dit is hoe de grachten er voor de komst van de auto uitzagen. Voetgangers en fietsers hebben voorrang, bestemmingsverkeer mag er stapvoets doorheen.
Wandelpromenade
De meest ingrijpende variant is verre toekomstmuziek. Door de bomen iets te verplaatsen in de richting van de gevels van de grachtenpanden, ontstaat er een doorlopende wandelpromenade langs het water. Bijkomend voordeel is dat ook boomwortels meer ruimte krijgen, waardoor bomen groter kunnen uitgroeien en er meer naast elkaar kunnen staan. Ook is er in dit geval veel ruimte om de kade van de gracht weer te benutten voor bijvoorbeeld het ophalen van vuilnis. Een kostbaar nadeel is dat in deze variant ook de drukke ondergrond van de Herengracht, vol leidingen en kabels, opnieuw aangelegd moet worden.
Wethouder De Vries erkent dat het schrappen van parkeerplaatsen mogelijk nieuw zoekverkeer, meer foutparkeren, hoge kosten of andere ingrijpende veranderingen met zich meebrengt. “Tegelijkertijd moeten deze zaken ons niet tegenhouden om goed na te denken over de wensen voor de grachtengordel van de toekomst,” schrijft hij.
Los van dit plan verdwijnen er de komende jaren door vernieuwing van de kaden en geplande herinrichtingen al 136 parkeerplaatsen langs de Herengracht.
