Eerste reaguurders in zaak Clarice Gargard: ‘Ik ben geen hater’
Alweer staat een grote groep verdachten voor de rechtbank om zich te verantwoorden voor een stroom racistische en seksistische reacties op internet. En alweer was het allemaal niet zo bedoeld.
Een voor een boden de verdachten in de rechtbank hun excuses aan voor de teksten die zij twee jaar geleden hadden achtergelaten onder een livestream van journaliste en columniste Clarice Gargard over een demonstratie tegen Zwarte Piet. “Ik schaam me heel erg voor wat ik heb gedaan,” verklaarde de 58-jarige Eddy K. uit Druten, die in 2018 nog schreef dat het jammer was dat de slavernij was afgeschaft. ‘Ik zou de zweep erover halen,’ aldus K. toen.
Meer dan zevenduizend reacties kreeg Gargard op haar verslag op Facebook en van het overgrote deel lusten de honden geen brood. Deze week moeten bij elkaar 25 verdachten voor de rechtbank verantwoording afleggen voor hun schrijfsels die variëren van doodsbedreigingen tot verkrachtingsfantasieën. “Het heeft mijn cliënt enorm aangegrepen,” vertelde haar advocaat op de eerste zittingsdag. “Vrienden hebben een selectie gemaakt voor de aangifte. Zelf kon ze dat niet.”
‘Ik ben geen hater’
De eerste verdachten voldeden aan het beeld dat eerder ook kwam bovendrijven in vergelijkbare zittingen na digitale scheldpartijen tegen Sylvana Simons en de aanwezigen bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij. De gewelddadige, racistische en seksistische teksten waren niet zo bedoeld, opgeschreven zonder erbij na te denken en zeker niet achtergelaten om iemand te kwetsen. De 23-jarige Douwe de J. uit Liessel (‘allemaal de tong afsnijden’): “Ik ben geen hater.”
De voorzitter van de rechtbank deed nog een poging de motieven van de verdachten te onderzoeken. Hij kwam niet veel verder dan de rauwe emotie. Een vlaag van verstandsverbijstering, zei de een. De ander had gereageerd op de demonstranten die ‘alleen maar lopen te schelden en te treiteren’. De derde was driftig geworden toen hij huilende kinderen op de videostreams zag. De voorzitter: “Ik heb de beelden bekeken, maar toch echt geen huilende kinderen gezien.”
Grenzen
De 25 verdachten komen in plukjes voor de rechtbank, afhankelijk van de categorie waarin hun opmerkingen vallen. De eerste groep wordt verdacht van opruiïng, daarna komen ook de mensen die volgens het OM hebben aangezet tot haat, discriminatie of geweld, óf zich schuldig zouden hebben gemaakt aan groepsbelediging. De officier van justitie maakte duidelijk dat het OM met de zitting een signaal wil afgeven: “Er is veel ruimte voor het uiten van een mening, maar er zijn grenzen.”
Naar de officier was met net zoveel belangstelling uitgekeken als naar de verdachten. Paul Velleman was op het laatste moment in het veld gebracht als vervanger van Jacobien Vreekamp, de officier die door haar bemoeienis met het sepot van rapper Akwasi was opgetild door een publicitaire windhoos. Gargard had kort voor de zitting voor het eerst kennisgemaakt met Velleman en dat was zo slecht bevallen dat zijn cliënt haar vertrouwen in de zaak kwijt was, liet Smeets weten.
In zijn requisitoir trok Velleman in elk geval fel van leer tegen wat hij omschreef als een ‘toetsenbordpogrom’. “De impact van zo’n lawine van afkeuring en haat moet niet worden onderschat. De ene reactie lokt de andere uit, met een nog sterkere oproep tot geweld. De veelheid aan berichten leidt tot de angst dat de uitingen werkelijkheid worden.” Twee verdachten hoorden 350 euro boete eisen, twee anderen een taakstraf van 30 uur.
