Duurzame mode: paddenstoelenleer, een houtpulpjurk en stof van een banaan

Amsterdam neemt een steeds belangrijker positie in op weg naar een duurzame mode-industrie. Het Fashion for Good Museum koppelt jonge talenten aan innovatieve materiaalfabrikanten. Ook textielplatform Byborre wil kennis over verantwoorde mode delen.

Bij binnenkomst in het hoofdkwartier voor duurzame mode van Fashion for Good aan het Rokin verwelkomen op spiegelwanden geprojecteerde teksten je: ‘Ieder jaar wordt er vijf biljoen liter water gebruikt om stoffen te verven. Ter vergelijking: daarmee vul je twee miljoen olympische zwembaden.’ En: ‘Polyester, wereldwijd een van de meest gebruikte materialen, heeft ongeveer 200 jaar nodig om af te breken’.

Dat de mode-industrie veel milieu-ellende veroorzaakt, moge iedereen nu wel duidelijk zijn. De interesse vanuit de modewereld voor duurzaamheid en een transparant productieproces is – onder druk van de publieke opinie – groot. Veel merken en technische of bio-startups hebben zich op oplossingen gestort, maar lang was het ieder voor zich.

‘Bruggenbouwer’ Fashion for Good, dat in maart vijf jaar bestaat, wil graag alle koppen bij elkaar krijgen. Het innovatieplatform scout wereldwijd oplossingen voor de hele zogeheten waardeketen (van materiaal tot verf- en recyclemethoden), biedt hulp bij onder meer het vinden van investeerders en koppelt start-ups en scale-ups aan merken en fabrikanten. Het doel: betere mode én ervoor zorgen dat nieuwe materialen zo snel mogelijk op grote schaal ingezet kunnen worden. Daarnaast doet Fashion for Good zelf onderzoek, momenteel naar een circulaire poly bag, een zak waarin kleding wordt verscheept.

Kleurpigmenten

Het gelijknamige museum huist op de onderste van de zeven verdiepingen die gewijd zijn aan verduurzaming. De Britse ontwerpster Stella McCartney kwam er al over de vloer en werd er gekoppeld aan duurzame kleurproducent Colorifix. Vertegenwoordigers van Kering, het luxeconglomeraat dat onder meer Gucci, Saint Laurent en Balenciaga in het portfolio heeft, brachten er diverse malen een bezoek. Het Arnhemse label Hul le Kes, dat nu nog alles verft met wat in eigen moestuin voorhanden is, werd er onlangs gekoppeld aan KBCols Sciences, een Indiase innovator die kleurpigmenten maakt met behulp van bacteriën.

Uit recente rapporten, waaronder die van de Deense Global Fashion Agenda, blijkt dat de Europese consument steeds vaker om een duurzaam modeproduct vraagt. “Er is echter nog wel een groot gat tussen wat mensen zéggen dat ze willen, en wat ze daadwerkelijk kópen,” zegt Anne-Ro Klevant Groen, directeur marketing en communicatie van Fashion for Good. “Maar ons aantal volgers op sociale media groeit hard, dat is een goed teken.”

Informeren en inspireren, dat is wat ze wil. “We hebben de eeuwigheid niet meer.” Zo laat de nieuwste expositie Grow Talent zien wat er voor innovatieve materialen aankomen. Ze wil vooral ook laten zien ‘wat er voor tofs mee gedaan kan worden’. Het muffe imago van de brandneteljurk van twintig jaar geleden is inmiddels wel afgeschud. Neem Pangaia’s felgekleurde joggingpakken (alleen in Nederland te koop in de winkel), waarin menig celeb tijdens de lockdown thuis op de bank zat te chillen.

Zijde van sinaasappel

Katoen, hennep, linnen, alpaca, kasjmier en mohair zijn biomaterialen die iedereen wel kent, maar er is zoveel meer. Mycelium bijvoorbeeld, biologisch afbreekbaar ‘leer’ gemaakt van het wortelnetwerk van paddenstoelen die groeien op landbouwafval. Om nieuwe materialen, net ontwikkeld of bijna klaar voor de markt, een podium te bieden, koppelde Fashion for Good jonge ontwerpers aan innovators die graag van praktijkervaring wilden leren. De talenten werden gecoacht door onder meer Lisi Herrebrugh en Rushemy Botter, creative directors van Nina Ricci, Botter én Iris van Herpen. De laatste leende aan de expositie ook haar ‘Radiation Invasion dress’ (collectie zomer 2010) uit, waarvoor ze al met leer van Ecco werkte. Couturier Karim Adduchi maakte speciaal een jurk van sinaasappelzijde van de Italiaanse fabrikant Orange Fibre. Om één meter zijde te maken, is vijf kilo sinaasappelschillen nodig.

De 22-jarige Frederieke Broekgaarden, cum laude afgestudeerd aan ArtEZ, experimenteerde met een Finse innovatie van Spinnova, gemaakt van houtpulp van verantwoord beheerde bossen. Haar korsetjurk breide ze deels met de hand, deels met een breimachine, en mouleerde het resultaat daarna om het lichaam. De techniek van Spinnova is geïnspireerd op hoe een spin zijn web maakt. Dat idee verwerkte ze in het ontwerp: het is deels een open breisel dat oogt als een spinnenweb. “Direct na opening van de expositie kreeg ik een mail waarin de fabrikant me complimenteerde en zei dolgraag mijn feedback over werken met het materiaal te willen. Ze hebben zelf uiteraard ook geëxperimenteerd, maar zo’n open breisel was nieuw voor ze.” Voor het gevoel van een dansende spin maakte ze er balletschoenen bij van ‘mirum’, plasticvrij plantaardig leer van kokosnotenschil of kurkpoeder.

Broekgaarden liep in Londen stage bij Richard Quinn en werkt momenteel op het atelier van Ronald van der Kemp in Amsterdam. Bij haar ontwerpen vaart ze op intuïtie, zonder schetsen. “De chaos en poëzie die je tegenkomt als je werkt met toevalligheden kan heel mooi zijn.” Ze zou graag zien dat de consument zich bewuster wordt van de waarde en kwaliteit van een goed product. “Dan zal hij er hopelijk ook zuiniger op zijn en er langer plezier van hebben.”

Fruit van kapokboom

De 26-jarige Huong Nguyen studeerde in juli af aan het Amfi en werd gekoppeld aan fabrikant Flocus, gevestigd in Italië en China. Die maakt biomateriaal van een vezel die wordt gevonden in het gedroogde (niet eetbare) fruit van de kapokboom. Het is een extreem zacht materiaal dat al lang gebruikt wordt voor de vulling van kussens en als donsvervanging in dekbedden en jassen, maar recent is ontdekt dat je er ook schitterend textiel van kunt weven.

Nguyen was assistent designer bij Alexander McQueen in Londen en bij Kassl Editons in Amsterdam. Geboren in Vietnam, opgegroeid in Noorwegen en op de Faeröer Eilanden was de natuur altijd onderdeel van haar leven. Haar jurk zit vol symboliek. Zo staat het volume van de mouwen voor het kapokfruit dat openbreekt, maar ook voor ‘uit je schulp kruipen en je plaats in de wereld in durven nemen’.

Hoe veelzijdig het materiaal van Flocus is, blijkt uit de avondjurk die op de expositie naast die van Nguyen staat. Een schitterend ontwerp van Charlotte Bakkenes, die koos voor een ander kapokweefsel van dezelfde fabrikant. De 27-jarige alumnus van het Amfi, die cum laude afstudeerde, baseerde het luchtige ontwerp op een jurk die ze zag in de film La Danseuse.

Green Whisper, dat textiel maakt van de stam van de bananenplant, werd gekoppeld aan Eva Sonneveld (25), eveneens ex-Amfi. Zij printte onder meer satellietbeelden van de bananenplantage op de stof. Het ontwerp is geïnspireerd op werkkleding van lokale boeren. “Een bananenplant geeft maar één keer vruchten, daarna is het klaar,” zegt ze. “Door het afval te gebruiken, hebben farmers nu extra inkomsten.”

Drie kilometer verderop, nabij Sloterdijk, lanceerde Byborre ‘The Window of Textile Opportunities’ (WoTO). In het vooruitstrevende duurzame textielplatform van breiwizard Borre Akkersdijk, commercieel directeur en medeoprichter van Byborre, kwamen al dagelijks creatieven uit de hele wereld over de vloer. De WoTO-showroom biedt nu een ‘uniek wereldwijd transparant ecosysteem’ waar toonaangevende change makers hun kennis, textielontwikkelprocessen, design tools en verantwoorde ingrediënten delen. Ook zijn er exposities van partners als The Woolmark Company en Parley for the Oceans en zullen er workshops en seminars worden georganiseerd. Door transparantie en gebundelde krachten hoopt Akkersdijk te komen tot ‘a healthier earth’.

De tentoonstelling Grow: Future of Fashion is tot april 2022 te zien in het Fashion for Good Museum, Rokin 102.